• W ujęciu strukturalnym - jeśli podział na klasy jest niewystarczający dla zadowalającego opisu struktury danego społeczeństwa
• W ujęciu stratyfikacyjnym jako kategoria empiryczna - wyróżniana na podstawie kryteriów mierzalnych
• W ujęciu stratyfikacyjnym jako ogólna kategoria teoretyczna - układ grup tworzących hierarchię ze względu na zakres władzy, prestiżu i bogactwa ich członków
ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNO - ZAWODOWE - wynika z przekonania, że pozycje zawodowe i wykonywanie związanych z nimi ról jest w społeczeństwach nowoczesnych podstawowym czynnikiem, który sytuuje ludzi w układzie nierówności społecznych.
Zawód to czynności: trwale wykonywane, wymagające określonego przygotowania i umiejętności, będące świadczeniami na rzecz innych osób
ZAWODY - wynik podziału pracy, pojawiły się wraz z rozwojem gospodarki i powstaniem rynku, na którym praca i umiejętności stały się jednym z towarów.
CZYNNIKI ROZLUXNIENIA ZWIĄZKU MIĘDZY ZAWODEM A DOCHODEM:
• Płeć
• Sektor gospodarki
• Wielkość zakładu pracy
RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA
Zmiana miejsca jednostek, także grup w systemie społecznego zróżnicowania (hierarchiczny układ pozycji bądź warstw). Przemieszczanie się jednostek w dół lub górę:
• Podnoszenie przez jednostkę poziomu swojego wykształcenia, nabywanie nowych kwalifikacji (ruchliwość wewnątrzpokoleniowa - awans w granicach jednego pokolenia)
• Zajęcie przez jednostkę wyższej bądź niższej pozycji niż mieli rodzice wskutek zdobycia przez nią innego wykształcenia i uzyskanie innych kwalifikacji i dochodów (ruchliwość międzypokoleniowa).
• Ruchliwość strukturalna to ruchliwość wynikająca ze zmiany składu społeczno -zawodowego kolejnych pokoleń
• Ruchliwość wymienna - cyrkulacyjna