organizacja i struktura NIK - organ kolegialny, ale o wyeksponowanym
stanowisku prezesa;
* prezes NIK - powoływany przez Sejm (bezwzględną większością przy Vk obecnych, wniosek Marszałka Sejmu lub 35 posłów) za zgodą Senatu (ma na to 30 dni);
— kadencja - 6 lat, 1 reelekcja, ale pełni obowiązki do czasu powołania następcy;
— apolityczność: nie może zajmować żadnego stanowiska (wyjątek:
profesor szkoły wyższej), ani wykonywać innych zajęć zawodowych, należeć do partii, związków czy prowadzić działalności niedającej się pogodzić z godnością urzędu;
— odwołanie tylko gdy zrzeknie się stanowiska, choroba powodująca trwałą niezdolność do pełnienia obowiązków, prawomocny wyrok T5 za przestępstwo;
* wiceprezesi NIK - powoływani przez Marszałka Sejmu na wniosek prezesa NIK;
* Kolegium NIK - tworzą prezes i wiceprezesi oraz 14 członków (powoływani przez Marszałka Sejmu na wniosek prezesa NIK - 7 przedstawiciele nauk prawnych i ekonomicznych; 7 - wyżsi rangą pracownicy NIK);
— kadencja - 3 lata;
— odwołanie tylko w ustawowo wskazanych przypadkach, a osoby te w wykonywaniu swych obowiązków są niezawisłe (choć ma ona charakter względny, gdyż część z nich jest pracownikami NIK);
— szeroki zakres działania - zatwierdza, uchwala lub opiniuje większość istotnych aktów NIK;
* aparat urzędniczy - departamenty na szczeblu centralnym i delegatury na szczeblu terenowym, oraz kilkanaście delegatur na szczeblu ponadwojewódzkim;
* statut prawny urzędników wykonujących czynności kontrolne lub nadzorującym ich wykonanie przysługuje immunitet - za swoje czynności służbowe nie można bez zgody Kolegium NIK;
ZAKRES KONTROLNYCH KOMPETENCJI NIK:
* kontrola działalności organów adm. rząd., NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu wiedzenia legalności, gospodarności, celowości, rzetelności:
— też Kancelarię Prezydenta, Sejmu i Senatu, TK, RPO, KRRiTV, SN i NSA oraz GIODO w zakresie wykonywania budżetu oraz gospodarki finansowej i maiatkowei, a na zlecenie Sejmu w stosunku do Kancelarii Prezydenta, Kancelarię Sejmu i Senatu, GIODO oraz KRRiTV też w innych aspektach;
— poza zakresem kontroli jest właściwa działalność instytucji innych niż RM i podległe mu jednostki;
* kontrola działalności organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z
punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności;
* kontrola działalności innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie wykorzystywanych przez nie środków/maiatku publicznego z punktu widzenia legalności:
— uprawnienia pracowników NIK w ramach dokonywanej kontroli: prawo swobodnego wstępu do lokali, dostępu do dokumentów, przeprowadzania