80212

Typologie organizacji międzynarodowych

wg kryteriów podziału:

a)    kryterium podmiotowe czyli członkostwa w organizacji. Wyróżniamy organizacje międzynarodowe rządowe (np. ONZ) i pozarządowe (np. Greenpeace), różnią się one:

-    składem członkowskim- w skład rządow ych wchodzą państwa, w pozarządowych osoby fizyczne, praw ne z różnych państw⁷ i grupy tych osób.

-    sposobem powstania- rządowe w oparciu o umowę międzynarodową, a poza rządowe oparte o wewnętrzne prawo krajowe

-    podmiotowością prawnomiędzynarodow ą - rządowe są podmiotami, a pozarządowe nie mają takiego statusu.

b)    kryterium przedmiotowe czyli zakres zagadnień jakimi zajmuje się organizacja. Wyróżniamy:

-    organizacje wszechstronne (in. o kompetencjach ogólnych)- obejmuje wszystkie ważne sfery współpracy międzynarodowej np. ONZ, UE ;

-    organizacje wyspecjalizowane (in. o kompetencjach szczególnych)-ograniczone wyłącznie do określonych dziedzin współpracy np. NATO

c)    kryterium terytorialne czyli zakres terytorialnego działania organizacji.

Wyróżniamy:

-    organizacje powszechne (in. uniwersalne) - z założenie dostępne dla wszystkich państw np. ONZ;

-    regionalne (in. partykularne)- funkcjonują tylko w określonym regionie lub subregionie np. UE

d)    kryterium możliwości przystąpienia do organizacji:

-    otwarte- każde państwo może przystąpić bez dodatkowych warunków

-    półotwarte- musi spełnić jakieś warunki

-    zamknięte- zamknięty klub państw

e)    kryterium kompetencji organizacji względem państw członkowskich:

-    koordynacyjne - organizacja nie może narzucić członkom swej decyzji bez ich woli. działa w oparciu o zasadę jednomyślności

-    ponadnarodowe- państwa członkowskie przeniosły wykonywanie części swoich suwerennych pra na organizacje np. UE