77428

594p.n.e reformy Solona- podział społeczeństwa na 4 klasy wg kryterium majątkowego

507 i S06p.ne. reformy Kleistenesa zniesienie dotychczasowego ustroju rodowego przez wprowadzenie (w miejsce 4 fyl rodowych) podziału kraju wedle terytorialnego kryterium (10 fyl terytorialnych dzielących się na lOOdemów)

Nieobywatełe:

*Metjojkowie- cudzoziemcy, nie mieli praw politycznych

•Niewolnicy- na ich pracy fizycznej opierała się ateńska gospodarka. Nie mieli żadnych praw. pan miał nad nmi całkowitą władzę, lecz na karę śmierci mógł ich skazać tylko sąd Instytucje ustroju demokratycznego:

a) Zgromadzenie Ludowe (Eldezja)- mieli w nim prawo uczestniczyć wszyscy obywatele. Zwoływano je 3 lub 4 razy w miesiąca miała bardzo szerokie uprawnienia- władza ustawodawcza, nadzór nad władzą wykonawczą. Demokracja miała formę bezpośrednią

b) Rada Pięciuset (Bule) organ zarządu państwa, uczestniczyło w niej 500 członków powołanych na drodze losowania spośród pełnoprawnych obywateli. Proponowała wnioski ustawodawcze dla Eklezji. Sprawowała szeroka władzę wykonawczą

c) urzędy wybierane były w drodze głosowania. lub losowania na 1 rok na Zgromadzeniu Ludowym

d) Sądownictwo ludowe (Heliai) 6000 członków, dzielili się na 10 sekcji (dikasteriów), które rozpatrywały sparawy w kompletach po 600 osób. W wyjątkowych przypadkach komplet zbierał się w całym składzie

Cechy demokracji ateńskiej:

•władza suwerenna należała do ludu ateńskiego (w praktyce władza najczęściej znajdowała się w rekach najbogatszych) •demokracja bezpośrednia

•lud uzyskał suwerenne prawa sądowe- sądownictwo ludowe zapewniało poważną ochronę i było gwarancją praw politycznych zdobytych przez lud.

3. Źródła prawa greckiego- pośrednie (tradycje przekazane przez pisarzy greckich). Dzieła Arystotelesa i Platona- stworzenie pierwszego teoretycznego systemu władzy politycznej

4. Cechy ęłiąrąkttyystyczne państw sródziciiingmorskirii:

-powiązanie z gospodarką morską żegluga i handlem

•powiązanie z ośrodkami miejskimi oraz niewielki rozmiar greckich polis i rzymskich civitas •różne formy zarządu państwa- organizacje państw dostosowane do małego terytorium •prawa jednostki na wysokim miejscu

- grupy narodościowe obce etnicznie nie miały praw obywatelskich.

-państwa te opierały się na eksploatowaniu niewolników

IILRŻlYM W OKRESIE .CESARSTWA

1. Rozwój formy państwa- okresy:

ą)okres królewski (753 509p.ne.) stanowisko królów słabło w miarę rozwoju Zgromadzeń Ludowych i Senatu, które rozszerzyły poza krąg arystokracji rodowej liczbę obywateli mających prawa polityczne i wyzwoliły siły oraz tendencje republikańskie. Obywatele zostali podzieleni na klasy pod względem majątkowym- klasy zamożniejsze uzyskały większe przywileje oraz większość w Zgromadzeniach Ludowych

b)    o kres republikański (509 27r.p.n.e.) początkowo uporczywe walki plebejuszy z patrycjuszami o uzyskanie praw politycznych i o udział we władzy (zwycięstwo republiki arystokratycznej). Zgromadzenie Ludowe w IIIw zostało wyparte przez Senat (reprezentujący arystokrację). Na czele urzędów stali 2 konsulowie. Urzędy były kolegialne (na dany urząd powoływano co najmniej dwie osoby), bezpłatne i odpowiedzialne przed Zgromadzeniem Ludowym. Wszyscy urzędnicy mieli potestas (określony zakres władzy) oraz imperium (min. uprawnienia wojskowe, szczególne uprawnienia sądowe, prawo zwoływania Zgromadzeń Ludowych i Senatu. Hierarchia urzędowa:

•2 konsulów wybieranych na trok

•pretorzy- od 367r.p.n.e.- władza sądowa w sprawach cywilnych a w 242r.p.n.e.- powołano pretora dla peregrynów. Powoływał sędziów

•cenzorowie- uzupełniali i rewidowali listy członków senam

Dyktator- powoływano go w razie niepokojów zewnętrznych lub wewnętrznych. Można go było powołać tylko na 6 miesięcy Iw. p.ne - Sulla otrzymuje dyktaturę na czas nieokreślony 44r. p.n.e. Juliusz Ceza- otrzymuje dożywotnią dyktaturę

•trybuni ludowi wprowadzeni w 494r. p.n.e.- ochrona interesów plebejuszy. Mieli bardzo doniosłe uprawnienia, mieli prawo zwoływania zebrań plebejskich, później także Senatu, prawo sprzeciwu wobec zarządzeń urzędników i wobec uchwał Senatu (jeżeli ich zdaniem zarządzenia były krzywdzące dla interesu plebejuszy). byli nietykalni. Republika z czasem powiększyła objętość co wymagało dla jedności państwa jego totalnej przebudowy- pierwotnie zarząd prowincji powierzano jako namiestnikom pretorom, później konsulom lub pretorom- po ukończeniu ich kadencji jako prokonsulom albo propretorom (stanowili oni czynnik grożący rozsadzeniem jedności państwa gdyż nie byli oni kontrolowani) lw.p.n.e.- Rzym przechodził kryzys polityczny i wojny o władzę- zw. Oktawiana- początek cesastwa

c)    Okres pryncypatu (27p.n.e. 248ne.) Oktawian posiadł szereg urzędów republikańskich i stał się princepsem- zmierzał do uchwycenia władzy absolutnej

d)    o kr es dominatu (248 476) od panowania Dioklecjana i jego reform- zerwanie z rzymskimi urzędami republikańskimi. Nieograniczona władza dla cesarzy.

395 podział cesastwa na zachoAiie i wschodnie (Konstantynopol. Bizancjum)

476 koniec istnienia zachotkiiego cesarstwa rzymskiego

2, Rozwój_temQriąlny Rżyimklęgp.paij.stwąd^yj

1.264146o.n.e. do okresu wojen punickich- tylko rzymskie civitas+ terytorium środkowych i południowych Włoch.

2