89608

KREACJA PIERWOTNA

Przebiega w banku centralnym który udziela kredytów bankom komercyjnym.

We współczesnych systemach bankowych emisję banknotów reguluje baza monetarna. Są to depozyty na rachunkach w banku centralnym powiększone o sumę obiegających znaków pieniężnych. Bank centralny udzielając kredytu tworzy nowy pieniądz - nie sięga do środków zdeponowanych w banku. Dla niego udzielenie kredym nie jest wydatkiem.

Przykłady pierwotnej kreacji pieniądza:

-    udzielenie kredytu;

• wypłata gotówki przez bank centralny na rzecz jednostki budżetowej;

•skup przez bank centralny zagranicznych walut i dewiz.

KREACJA WTÓRNA jest realizowana przez banki komercyjne, które udzielają kredytów swoim klientom.

W procesie kreacji pieniądza przez banki komercyjne możemy wyróżnić:

-wkład pierwotny - następuje tutaj przekształcenie pieniądza gotówkowego (banknotów) w pieniądz bezgotówkowy, jakim jest wkład klienta na rachunku bankowym. Zmiana ta nie wpływa na ilość pieniądza w obiegu, gdyż nastąpiła jedynie zamiana formy pieniądza.

-    wkład podiodny - stwierdzono że nie ma potrzeby utrzymywania 100% - go pokrycia wkładu pierwotnego w postaci gotówki w banku, ponieważ tylko niewielka część tych wkładów jest podejmowana w gotówce. Wystarczy utrzymarue jedynie określonej części wkładu w postaci rezerwy gotówkowej. Pozostałą część można wykorzystać na udzielenie pożyczki innemu klientowi w postaci otwarcia na jego rzecz rachunku bieżącego z wkładem, którym ten klient może swobodnie dysponować. Taką transakcję polegającą na udzieleniu pożyczki klientowi w formie rachunku bieżącego nazywa się tworzeniem wkładu pochodnego a sam wkład-wkładem pochodnym.