Syst Finansowy122

nikiem działań banku centralnego i decyzji podejmowanych przez banki komercyjne. Warto zauważyć, że chociaż w przedstawionym rozumowaniu nie wprowadziliśmy explicite ani rządu (czy też publicznego systemu finansowego), ani problematyki rzeczowo-kapitałowych związków kraju z zagranicą, to jednak zagadnienia te pośrednio zostały uwzględnione w przedstawionym rozumowaniu (przez parametr p w zapisie funkcyjnym relacji k oraz w uwagach poczynionych przy opisie warunków instytucjonalnych, w jakich bank centralny może próbować kontrolować bazę monetarną). Rozwinięta wersja ujęcia mnożnikowego wskazuje zatem, że we współczesnych systemach monetarnych, funkcjonujących w oparciu o kredytową emisję pieniądza, wszystkie podmioty uczestniczące w życiu gospodarczym w mniejszym lub większym stopniu oddziałują na kształtowanie się rozmiarów obiegu pieniądza. To stwierdzenie z kolei wyjaśnia, dlaczego postrzeganie banku centralnego przez podmioty gospodarcze krajowe i zagraniczne (a więc jego wiarygodność) jest tak istotne w prowadzeniu polityki pieniężnej.

Koncepcje przedstawiające mechanizm kreowania pieniądza jako proces o charakterze mnożnikowym należą do najstarszych⁸. Chociaż przeszły one znaczną ewolucję, to jednak możliwość ich stosowania do programowania i bieżącego prowadzenia polityki pieniężnej jest bardzo ograniczona. Jedną z przyczyn jest wspomniany endogeniczny charakter bazy monetarnej. Inną przyczyną jest to, że model ten może być konstruktywnie wykorzystywany w polityce pieniężnej, pod warunkiem, że mnożnik m będzie miał względnie stały charakter lub przynajmniej, że jego zmiany można będzie przewidywać (prognozować). Realizacja tego warunku napotyka jednak w praktyce duże trudności.

Literatura

Humphrey T. M. (1987) The Theory ofMultiple Expansion ofDeposits: What it is and Whence it Came, “Federal Reserve Bank of Richmond Economic Review”, t. 73.

Krugman P. R., Obstfeld M. (2000) International Economics. Theory and Policy, wyd. 5, Addison--Wesley, Reading, Mass. (skrócona wersja wydania 1 z 1988 r.: Krugman P.R., Obstfeld M. (1997) Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Teoria i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa).

Meyer P.A. (1986) Money, Financial Institutions, and the Economy, Irwin, Homewood, 111.

g

Idea mnożnikowego kreowania depozytów przez system bankowy została sformułowana w pierwszej połowie XIX w. w Wielkiej Brytanii (por. Humphrey, 1987).