80608

Metody sprawdzania teorii:

a)    wetyfikacja - przez porównanie teorii z wynikami obserwacji empirycznych,

b)    falsyfikacja - obalanie tezy przez znalezienie przypadku, w którym hipotetyczne zależności nie zachodzą. Obecnie w ekonomii przyjmuje się, że teorię można obalić, o ile istnieje od niej lepsza.

II. PROCES GOSPODAROWANIA

1.    Jaki jest naturalny cel gospodarczej działalności człowieka?

Naturalnym celem gospodarczej działalności ludzi jest zaspokajanie potrzeb.

2.    Co to są potrzeby? Jaka jest ich struktura?

Potrzeba to subiektywne odczuwanie braku, niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne do utrzymania go przy życiu, umożliwienia mu rozwoju, realizowania ról społecznych itp. Cechami potrzeb są indywidualizm i subiektywizm.

Struktura potrzeb człowieka (wg Maslowa): 1° biologiczne, 2° bezpieczeństwa, 3° kontaktów społecznych, 4° uznania, 5° samorealizacji.

3.    Jakie środki służą do zaspokajania potrzeb?

Osiągnięcie korzyści wymaga odpowiednich środków materialnych lub pieniężnych. Wszystkie środki służące bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich, w formie rzeczy, usługi lub stanu, nazywamy dobrami.

4.    Jaki jest związek między zaspokajaniem potrzeb a dobrami produkcyjnymi?

Zaspokajanie potrzeb to inaczej konsumpcja. Dobra konsumowane określa się jako dobra konsumpcyjne. Wytwarza się je z dóbr produkcyjnych.

Poza tym wiele dóbr może mieć jednocześnie charakter konsumpcyjny i produkcyjny.

5.    Jakie właściw ości mają dobra ekonomiczne?

Dobra ekonomiczne (wytworzone przez człowieka w ograniczonej ilości) mają dwie główne cechy:

a)    do ich wytworzenia trzeba użyć pracy ludzkiej oraz innych dóbr ekonomicznych i dóbr pierwotnych,

b)    są dobrami rzadkimi (w danym czasie mogą być wytworzone w ograniczonej ilości i przez to tylko częściowo zaspokoić potrzeby).

6.    Co stanowi kryterium podziału dóbr na dobra ekonomiczne i dobra wolne?

Kryterium podziału jest tutaj rzadkość i konieczność (lub nie) wytwarzania.

7.    Czy wszystkie dobra rzadkie są dobrami ekonomicznymi? Czy wszystkie dobra pierwotne są dobrami wolnymi?

Niektóre dobra pierwotne są dobrami rzadkimi, np. czyste powietrze, piasek pustynny (dla Polaka) itp.

8.    Na czym polegają: produkcja, podział, konsumpcja? Jakie są zależności między nimi?

Produkcja to wytwarzanie dóbr i usług. Podział zajmuje się rozdysponowaniem tych dóbr rzadkich między producentów i konsumentów. Konsumpcja zaś polega na zaspokajaniu ludzkich przy pomocy dóbr i usług.

Bez produkcji nie ma podziału, bez podziału nie ma konsumpcji, a konsumpcja napędza produkcję.

9.    Czym są czynniki produkcji? Jakie są ich rodzaje?

Czynniki produkcji to wszystkie dobra pierwotne i ekonomiczne oraz praca stosowane w produkcji do wytwarzania dóbr i usług. Dzielą się na:

a)    ziemię - dobra pierwotne, np. surowce mineralne, lasy, wody itp.

b)    pracę - ludzie wraz ze swoją wiedzą, zdolnościami i umiejętnościami,

c)    kapitał - ekonomiczne dobra produkcyjne (maszyny, urządzenia, budynki, surowce itp.)

10.    Na czym polega zużywanie się poszczególnych czynników produkcji?

Jednorazowe zużywanie się czynników produkcji polega na przekształcaniu w produkt o nowych właściwościach. Stopniowe zużywanie się czynników produkcji polega na wykorzystaniu danych dóbr kapitałowych w wielu procesach produkcyjnych (stałe wyposażenie, które musi być utrzymywane w sprawności produkcyjnej).

11.    Czym różnią się strumienie od zasobów?

Pytanie	Gospodarka tradycyjna	Gospodarka nakazowa	Gospodarka rynkowa
Jak są określane cele?	przez zwyczaj, tradycję, moralność itp.	odgórnie (klasa rządząca)	racjonalnie
Jak są ustalane środki realizacji celów?	przez zbiorowe doświadczenie, oceniające środki metodą prób i błędów	odgórnie (klasa rządząca)	w myśl zasady maksymalizacji funkcji celu
Jakie są ograniczenia działalności osób gospodarujących?	tradycja ogranicza pole wyborów do metod sprawdzonych	wykonują decyzje pod groźbą przemocy i przymusu	ich wybory ograniczają jedynie prawa rynku

Strumień oznacza przepływ określonej ilości wielkości ekonomicznej w ciągu danego czasu przez podmiot gospodarczy lub gospodarkę.

Zasób oznacza ilościowy stan wielkości ekonomicznej w danym punkcie czasu.

12.    Na czym polega suwerenność konsumenta?

Suwerenność konsumenta wyraża się w swobodzie dokonywania wyborów wpływających na jak najlepsze zaspokojenie jego potrzeb.

13.    Wymień podstawowe podmioty gospodarcze.

Jaka jest wspólna cecha podmiotów gospodarczych?

Podmiot gospodarczy to podstawowa jednostka ekonomiczna podejmująca autonomiczne decyzje o