90605

łamanej (rys. 4.12b), a następnie zestawiając rozcięte części z wzajemnym przesunięciem i spawając je ze sobą (rys. 4.12c). Stosując dodatkowe blachy prostokątne, tzw. wstawki (umieszczone w osi obojętnej belki), można jeszcze bardziej zwiększyć wysokość dźwigara (rys. 4.12e). Płatwie ażurowe można też uzyskać w wyniku rozcięcia kształtowników walcowanych wzdłuż linii prostej, a następnie połączenia rozciętych części przewiązkami (rys. 4.12a). Na końcach belek ażurowych pierwsze otwory należy zapełnić wspawaną blachą lub skonstruować w sposób pokazany na rys. 4.12a i d. Ma to na celu nadanie odpowiedniej nośności dźwigarowi w strefie podporowej (przeniesienie sił poprzecznych) oraz uzyskanie płaszczyzny ułatwiającej połączenie z konstrukcją podporową.

Przedstawione sposoby konstruowania belek ażurowych mają na celu zwiększenie wysokości konstrukcyjnej ustroju, a w konsekwencji wzrost zarówno wytrzymałości (nośności), jak i sztywności (zmniejszenie ugięć platwi). Zwiększenie wskaźnika zginania i wartości momentów bezwładności belek ażurowych uzyskuje się bez dodania materiału lub z niewielkim jego dodatkiem (wstawki, przewiązki). Oszczędności stali przy zastosowaniu platwi ażurowych mogą dochodzić do 40% w porównaniu z walcowanymi belkami pelnościennymi. Jednak wykonanie ich w przypadku produkcji niezmechanizowanej jest pracoclilonne, a także wymaga specjalnych umiejętności, co szczególnie dotyczy cięcia w taki sposób, by nie dopuścić do powstania odkształceń termicznych w rozciętych częściach dźwigara dwuteowego (1]. Stąd też produkcja belek ażurowych powinna odbywać się w sposób przemysłowy, z zastosowaniem odpowiednich teclmologii (na limach automatycznego cięcia, prostowania i spawania).

Płatwie ażurowe projektuje się o schemacie belki jednoprzęslowej. Z punktu widzema statyki adekwatnym modelem obliczeniowym do wyznaczania sil wewnętrznych w talach dźwigarach dachowych jest układ ramowy, a ściślej schemat statyczny bezprzekątniowej belki Vierendeela. Jednakże z wystarczającą dokładnością takie płatwie można obliczyć, posługując się przybliżoną metodą wymiarowania, omówioną szczegółowo między innymi w pracach [40], [72]. Wówczas przyjmuje się schemat statyczny belki w postaci układu ramowego z przegubami, który jest bisyrnetryczny i statycznie wyznaczalny.

Przekrój belki ażurowej sprawdza się na maksymalny moment zginający i odpowiadającą mu silę poprzeczną oraz na maksymalną silę poprzeczną i odpowiadający jej moment zginający. Stan wytężenia ustroju należy spraw^rdzić w przekroju belki osłabionym otworem oraz w przekroju nieoslabionym. Ugięcie belki ażurowej (jednoprzęslowej, podpartej przegubowo), obciążonej równomienue na długości, można oszacować z wzoru uproszczonego.