90658

3.    Wymiary szczegółowe określające położenie otworów, obróbkę końca

belki lub pięta kratownicy, kształt blachy węzłowej itp., a także rozmieszczenie pozycji w elemencie wysyłkowym.

Wymiary podstawowe i szczegółowe w zasadzie nie powinny występować w jednym ciągu wymiarowym.

Ciągi wymiarowe muszą nawiązywać do podstaw wymiarowych, które powinny mieć w zasadzie cliarakter materialny i znajdować się na elemencie lub na pozycji, np. lico, krawędź. Podstawą wymiarową nie powinna być oś niematerialna leżąca poza elementem.

Ze względu na zmechanizowane wytwarzanie konstrukcji unika się obecnie wprowadzania teoretycznych osi drugorzędnych, takich jak oś gnipy otworów na śruby, a wymiar rozstawu tych otworów wplata się w ciąg wymiarów szczegółowych (co dawniej uchodziło za wymiarowanie nieprawidłowe). W takich przypadkach może być niekiedy celowe oznaczenie wymiaru rozstawu śrub gwiazdką, gdyż dla połączenia jest to wymiar podstawowy (np. wymiar 1(X) mm na rys. 1.40b).

Należy zawsze podawać zewnętrzne wymiary pozycji (długość belki, długość i szerokość blachy). Jeżeli nie chce się pośrednio zamykać tymi wymiarami innych otwartych ciągów wymiarowych, stosuje się znak ~. Wymiary o kierunku poprzecznym do długości pozycji należy odnosić jednostronnie do podstawy wymiarowej, którą może być oś lub jedna z krawędzi. Dobór podstawy zależy od zamierzonej lokalizacji elementu w zmontowanym obiekcie. I tak:

1.    Wymiary określające położenie linii otworów w kątowmkach odnosi się tylko do krawędzi naroży.

2.    W przypadku dwmteowników' lub ceowników walcowanych opartych na dolnej półce, a także połączeń podporowych, jako podstawy przyjmuje się dolną krawędź.

3.    W przypadku wiązarów lub belek zakończonych blacliami czołowymi, które mają frezowaną dolną krawędź, rozmieszczenie otw^rorów na śruby w tych blacliach odnosi się do dolnej krawędzi, dodając wymiar lokalizujący w pionie blachę czołową w^rzględem belki lub pasa wiązara (na rys. 1 42b wymiar 520 mm odmesiono do wierzchu belki).