91217

Smukłość wsadu nie powinna przekroczyć 2,5. przy spęczaniu prostopadłościanu stosunek wysokości do mniejszego boku podstawy nie powinien przekraczać 3,5. Przy większych wartościach łatwo może nastąpić wyboczenie, którego usunięcie wymaga dodatkowych operacji. W pionowym przekroju spęczonej próbki cylindrycznej można wyodrębnić trzy obszary odkształceii Obszar I, przylegający do płaszczyzn czołowych odkuwki, odkształca się najmniej, jest to wynikiem tarcia materiahi o narzędzie. Największe odkształcenia zachodzą w obszarze II. przy czym przejście z obszaru I do II następuje w sposób ciągły, tak że brak miedzy nimi wyraźnej granicy. Obszar III jest obszarem średiuch odkształceii Nierównomierne odkształcanie się metahi przy spęczaniu pogarsza jakość wyrobu i powoduje:

•    nierównomierne umocnienie materiahi przy spęczaniu na zimno,

•    zróżnicowanie wielkości ziarna przy spęczaniu na gorąco w różnych częściach odkuwki.

•    ograniczenie stopnia odkształcenia przy spęczaniu.

W cehi obniżenia nierównomiemości odkształcenia stosuje się następujące środki i metod)':

•    dużą gładkość pracujących części narzędzia.

•    podgrzanie narzędzia do temperatury 200^300°C,

•    smarowanie pracujących płaszczyzn narzędzia.

Dla materiałów mało plastycznych zaleca się niekiedy stosowanie do spęczania kowadeł stożkowych o kącie a= arctg p (p -współczynnik tarcia) lub plastycznych podkładek między metalem a narzędziem.

Przy spęczaniu prostopadłościanu zniekształceniu podlegają również przekroje poprzeczne (niejednorodność materiału jest większa niż przy spęczaniu materiałów cylindrycznych).

Wielkościami charakteryzującymi stopień odkształcenia przy spęczaniu są:

•    gniot bezwzględny (spęczenie bezwzględne)

•    gniot rzeczywisty (spęczenie rzeczywiste)

•    współczynnik gniotu (współczynnik spęczema)

Wydłużanie jest operacją kucia swobodnego w wyniku której zmniejsza się przekrój poprzeczny materiahi. a zwiększa się jego długość. W tym celu materiał podczas kucia obraca się o 90° (kantuje) po każdym uderzeniu oraz przesuwa. JeżeU odkuwka ma otwór, wydłużenie materiału wykonuje się na trzpieniu.

Wydłużenie materiału jest operacją składającą się z kolejnych gniotów spęczających. Przy wydłużaniu występuje jednocześnie niezamierzone poszerzanie materiału wkiemnku poprzecznym.

Obracanie materiału można realizować mchem wahadłowym w lewo i w prawo lub w jedną stronę. Drugi sposób (tzw. śrubowy) stosuje się do kucia twardych gatunków stali i metali mających małą prędkość rekrystalizacji w temperaturze kucia. Można również wykonywać szereg kolejnych uderzeń na jednej stronie pręta posuwając go wzdłużnie, a następnie wykonać obrót o 90° i kontynuować kucie. Wydłużanie długich i ciężkich odkuwek przeprowadza się od środka ku jednemu końcowi, po czym po przeniesieniu uchwytu na przeciwległy koniec kuje się drugą połowę odkuwki.

Wielkościami charakteryzującymi stopień odkształcenia przy wydłużaniu są:

•    wydłużenie bezwzględne

•    wydłużenie względne

•    wydłużenie rzeczywiste

•    współczynnik wydłużenia

Oprócz normalnych sposobów wydłużania na płaskicli lub kształtowych kowadłach wykonuje się wydłużanie stosując specjalne narzędzia pomocnicze.

1.    Wydłużenie na trzpieniu, za pomocą którego zwiększa się długość odkuwki przy równoczesnym zmniejszeniu jej średnicy zewnętrznej.

2.    Rozkuwanie pierścieni na trzpieniu, które polega na zwiększaniu średnicy zewnętrznej i wewnętrznej odkuwki przez zmniejszenie grubości ścianki

Poszerzanie jest to odkształcanie w kierunku poprzecznym do osi materiahi. prowadzące do zwiększenia szerokości przedmiotu kosztem jego grubości.

Odsądzanie jest to zmniejszenie przekroju poprzecznego pręta od określonego miejsca, przez wydłużenie odsądzonej części Przesadzanie jest to równomierne przesunięcie jednej części materiahi względem drugiej.

Wgłębianie jest operacją wykonywania otworów nieprzelotowych.

Przebijanie (dziurowanie) jest operacją w której wykonuje się otwory przelotowe przy pomocy bijaka pełnego lub drążonego.