93718

•    Kompozycja deesis - kompozycja trzech postaci, znana w średniowieczu. Postać centralna-Chrystus, do którego za pośrednictwem Maryi i Jana Chrzciciela zanoszone są modlitwy i błagania.

•    Trzecia zwrotka: Wierni błagają Zbawiciela, aby zechciał ziścić dwie najważniejsze dla człowieka wartości: „na świecie zbożny (tj. szczęśliwy) pobyt” i „po żywocie rajski przebyt”.

•    Kończąca aklamacja Kyrie elejson jest typowa dla utworów tropowanych. Tworzyła formę refrenu.

•    Budowa: paralelizm, podobne liczby sylab w wersach: 5,3,4. Rymy kończące się na-a w pierwszej zwrotce, tymy parzyste w kolejnych zwrotkach Wszystko to sprawia wrażenie misternie skonstruowanej konstrukcji wiersza, zdradzającej silne poczucie symetrii u twórcy i matematyczne rozumienie piękna.

•    Popularność Bogurodzicy: najpierw śpiewano podczas procesji, potem na mszy. Około 1450r. nadano odpusty za jej śpiewanie, jej tekst został też przybity do tablicy nad grobem św. Stanisława. Funkcjonowała także jako pieśń rycerska i państwowa. Odegrała rolę modlitwy bojowej w bitwie pod Grunwaldem 1410r. Dziś także jest odśpiewywana podczas uroczystych obchodów państwowych i kościelnych

JEZUS CHRYSTUS, BÓG CZŁOWIEK, MĄDROŚĆ OĆCA SWEGO

•> Najstarsza znana polska pieśń pasyjna.

*> Jest przekładem popularnych w późnośredniowiecznej Europie Godzinek o Męce Pańskiej.

♦> Ułożona jest według godzin kanonicznych brewiarza i należy do typu pasyjnej pieśni godzinowej.

❖    Zachowały się 4 redakcje średniowieczne utworu. Według pierwszego wydawcy zabytek pochodzi z ok. 1420r.

•> Tego typu utwory stanowiły skróty (tzw. officia parva) nabożeństw brewiarzowych, przeznaczone dla osób świeckich lub niewyświęconych zakonników.

❖    Kolejne strofy odpowiadają kolejnym godzinom kanonicznym z brewiarza, którym z kolei przyporządkowane są do rozpamiętywania odpowiednie etapy męki Jezusa: jutrzni odpowiada pojmanie w ogrodzie Getsemani, pryma łączy się z sądem u Piłata, tercja z biczowaniem, seksta - drogą krzyżową, nona - śmiercią przez ukrzyżowanie, nieszpory - zdjęciem z krzyża, komplcta - ze złożeniem Jezusa do grobu.

❖    Porządek ten buduje narrację siedmiu pierwszych strof pieśni; dwie ostatnie strofy poświęcone są natomiast prośbom wiernych o szczęście doczesne i wieczne.

❖    U twór składa się z dziewięciu cztero-wersowych strof, tymowanych parzyście (aabb) i napisanych trzynastozgłoskowcem (7+6).