CCF20081203038

(należy przy tym zwrócić uwagę, że przełożenia tego nie można wyrazić w postaci stosunku średnic ślimacznicy i ślimaka).

Najczęściej stosuje się przełożenia w granicach i = 7-h 100, a w przekładniach podziału (nie przenoszących mocy) nawet do i 500. Przełożeń i < 7 nie stosuje się ze względu na duże trudności wykonawcze elementów przekładni.

W przekładniach napędowych (o z_Y > 1) zaleca się taki dobór przełożeń, aby zęby ślimaka nie trafiały zawsze w te same wręby ślimacznicy, czyli aby liczby zębów z_x i z_r były liczbami wzajemnie niepodzielnymi. Liczba zębów ślimacznicy (przy a₀ = 20°) nie powinna być mniejsza niż 30, głównie ze względu na podcinanie zębów.

Jak już wiadomo, liczba zębów ślimaka wynosi najczęściej z₁ = 1—4, przy czym z_l = 1 stosuje się głównie w przekładniach podziału oraz w przekładniach napędowych samohamownych.

Przekłądnię ślimakową określa się jako samohamowną, gdy kąt wzniosu linii zwoju ślimaka y jest mniejszy od kąta tarcia p. Przy przeciętnych wartościach współczynnika tarcia przyjmuje się kąt tarcia p w 5°, zatem przekładnia ślimakowa jest samohamowna, gdy kąt wzniosu linii zwoju y < 5°. Ze wzrostem prędkości ruchu przekładni zmniejsza się współczynnik tarcia międzyzębnego (a tym samym także kąt tarcia p), dlatego np. we wciągarce suwnic — gdzie ze względu na bezpieczeństwo pracy zapewnienie samohamowności jest szczególnie ważne — przyjmuje się jako graniczną wartość y ^ 2°30'.

Sprawność przekładni ślimakowej zależy (podobnie jak sprawność gwintu) od kąta pochylenia linii zębów ślimaka y oraz od współczynnika tarcia /z i jest określana tą samą zależnością

(11.102)

tgy

tg (y + p)

W przeciętnych warunkach pracy (p « 0,1) sprawność przekładni ślimakowej nie przekracza tj = 0,82, przy czym dla przekładni samohamownych r/ < 0,5.

Obliczanie ślimaków i ślimacznic. Parametrami określającymi uzębienie ślimaka są: moduł osiowy m_x i wskaźnik średnicowy q.

Wymiary ślimaka oblicza się w przekroju osiowym, a wymiary ślimacznicy — w jej przekroju czołowym.

W celu ujednolicenia wymiarów ślimaków wprowadzono pojęcie wskaźnika średnicowego q, który jest równy stosunkowi średnicy podziałowej d₁ ślimaka do modułu osiowego m_x

d,

q = —    (11.103)

m_x

Wartości modułu osiowego m_x oraz wskaźnika średnicowego q są ujęte w normie PN-93/M-88527. Wyjątek z tej normy zawiera tabl. 11.11.

309