93800

Nazywana też baśnią, jeden z podstawowych gatunków epickich ludowej literatury, niewielkich rozmiarów utwór o treści fantastycznej, nasyconej cudownością związaną z wierzeniami magicznymi, ukazujących dzieje ludzkich bohaterów swobodnie przekraczających granicę między światem realistycznym, a sferą działania sił nadprzyrodzonych. Bajka magiczna utrwaliła w sobie zasadnicze elementy ludowego światopoglądu wiary w nieustającą ingerencję mocy pozaziemskich, antropomorfizację przyrody, niepisane normy moralne, ideały więzi społecznych i sprawiedliwych zachowali Istnieje bogaty repertuar motywów i wątków baśniowych, które powracają w tekstacli reprezentujących kultury bardzo od siebie odległe zarówno w czasie, jak i w przestrzeni. Najstarsze ze znanych baśni pochodzą z literatury indyjskiej, co skłania do sformułowania teorii uznającej Indie za kolebkę tego gatunku. Obfity materiał baśniowy pochodzi z literatury arabskiej: baśnie arabskie ze zbioru „Tysiąca i jednej nocy” (wyd. w 1. 1704-1717 przez Gallanda) zyskały wielką popularność: w Europie XVIIl-wiecznej, pochodzą one w znacznej części z X w. i zawierają liczne motywy starsze: hinduskie, perskie i rzymskie. Zasadniczy kanon żywej potem przez całe stulecia w Europie tradycji baśniowej ukształtował się w średniowieczu, kiedy doszło do bardzo intensywnego przenikania się tematów orientalnych (indyjskich i arabskich), motywów znanych z mitologii (greckiej i rzymskiej) oraz motywów zrodzonych na gruncie europejskich literatur narodowych. Klasyczny zbiór baśni europejskich opracował Ch. Perrault (najbardziej znane baśnie to m.in. „Ośla skórka”, „Tomcio Paluch”, „Czerwony Kapturek”, „Kot w butach"). Popularny do dziś zbiór baśni wydali w początkach XIX w. bracia Grimm. Znany powszechnie zbiór literackich baśni europejskich opracował Ch. Andersen (1847). W Polsce baśnie ludowe zbierali, literacko opracowywali i publikowali m.in. K. W. Wójcicki, A. J. Gliński, J. Lompa, R. Berwiński, R. Zmorski („Podania i baśni ludu w Mazowszu”, 1852 r.).

Odmiany stylizacji i ich historycznoliteracka aktywność

Stylizacja językowa - zjawisko to polega na tym, że nadawca w trakcie formowania tekstu zmienia kryteria wyboru i układu elementów językowych, w wyniku czego uzyskuje odmienne jakości stylistyczne w stosunku do tych, jakimi posługiwał się jako jemu właściwymi. Stylizacja jest więc sposobem zróżnicowania stylistycznego tekstu przez odwołanie się do kodów języka współczesnego, któregoś ze stylów literackich współczesnych lub minionych, języka epok minionych, języka konkretnego pisarza czy nawet pojedynczego utworu.

Typy stylizacji:

1. Aluzja literacka

Utwór zawiera konkretny obraz, pojęcie postać literacką, nawet sposób ukształtowania prozodyjno-rytmicznego frazy - znane nam już z innego dzieła, jeśli wartości te zostały przejęte po to, aby je sfunkcjonalizować artystycznie i znaczeniowo w nowej strukturze dzieła.