93858

•    Immunogenne białka połączone z antygenem (np. z anatoksyną tężcową)

•    Pęcherzyki lipidowe (liposomy)

•    LPS, niektóre pochodne LPS

•    Mikrokapsułki

•    Inulina, zymosan

•    Cytokiny (interferony, IL-2, IL-12) --> ich działanie to m.in. aktywacja makrofagów i limfocytów T, stymulowanie rozwoju populacji Th. Cytokiny podaje się ludziom chorym na nowotwory podczas remisji, żeby wzmocnić naturalną odporność organizmu.

Geny klasy MHC

Jest to tzw. główny kompleks zgodności tkankowej. U człowieka gen ten produkuje białka HLA. Region MHC jest zlokalizowany na krótkim ramieniu szóstego chromosomu. Wyróżniamy kilka klas antygenów HLA, ze względu na znaczenie funkcjonalne w przeszczepach oraz właściwości fizjologiczne.

•    KL I - położone najdalej od centrum. Zawiera 3 podstawowe loci (ABC) okupowane przez polimorficzne geny. Wszystkie rasy człowieka mają około 50 różnych alleli w pobliżu lokusu A. W pobliżu B wykryto ok. 100 różnych swoistości genowych, a w obrębie C ok. 40. przy tak dużej różnorodności alleli bardzo ciężko jest znaleźć nadający się do transplantacji narząd.

•    KL II - zawiera również 3 loci, jeszcze bardziej polimorficzne: lokus DP - 70 alleli, DQ - 40, DR - 130. Odgrywają jednak rolę tylko w niektórych rodzajach przeszczepów np. szpiku kostnego.

•    KL III - białka występujące w surowicy krwi ( układ dopełniacza). Odgrywają rolę w odporności ale nie transplantologii.

Produktem genów klasy I są glikoproteiny związane z błonami komórkowymi. Obecne są niemal we wszystkich komórkach organizmu (brak jedynie na trofoblaście, niewielka ilość na erytrocytach). Cząsteczka MHC składa się z łańcucha ciężkiego zawierającego 3 domeny zewnątrzkomórkowe, domenę transbłonową i wewnątrzkomórkową. Dodatkowo zawiera beta-2-mikroglobulinę kodowaną przez inne geny niż reszta podjednostek MHC. Jej funkcją jest „wyciąganie" łańcucha ciężkiego na zewnątrz komórki.

Antygeny KL II zbudowane są z 2 łańcuchów: alfa i beta. W łańcuchu alfa występuje niewielki polimorfizm, za to w beta bardzo duży. Antygeny tej klasy występują na komórkach powstających w szpiku kostnym tj. głównie na monocytach, makrofagach, komórkach dendrytycznych, komórkach ke raty nowych.

Antygeny KL I i II mają zbliżoną do siebie budowę krystalograficzną, a oglądane „z góry" wyglądają niemal identycznie. Fizjologiczna rola antygenów MHC polega na prezentacji antygenów.

KL I - wbudowują w swój rowek peptydy o długości 9 aminokwasów

KL II - wbudowują dłuższe fragmenty - do kilkunastu aminokwasów.

MHC dziedziczą się jako cechy kodominujące. Każdy człowiek ma 6 antygenów klasy I i tyle samo klasy II. Oznaczanie HLA wykorzystuje się przy przeprowadzaniu testów na ojcostwo oraz w