94875

22 Relacje zakresowe między nazwami

Jeśli weźmiemy jakiekolwiek dwie nazwy, nazwę S i nazwę P (przy czym ograniczymy się do nazw, które mają jeden lub więcej desygnatów, pominiemy nazwy puste), i będziemy clicieli opisać, jaki zachodzi stosunek między ich zakresami, to trafimy na jedną z następujących pięciu możliwości.

1)    Stosunek zamienności zakresów: Istnieją przedmioty, które są jednocześnie desygnatami nazwy S i nazwy P, lecz nie ma takich desygnatów nazwy S, które nie byłyby desygnatami nazwy P, i nie ma takich desygnatów nazwy P, które nie są S. Np.: S = jedno z czterech najludniejszych miast nad Wisłą, P = miasto nad Wisłą posiadające uniwersytet (Kraków, Warszawa, Toruń, Gdańsk).

2)    Stosunek |)odrzędności zakresu nazwy S względem zakresu nazwy P: Istnieją przedmioty, które są desygnatami i nazwy S, i nazwy P, nie ma takich przedmiotów, które byłyby S nie będąc zarazem P, ale są takie, które są desygnatami P, choć nie są S. Np.: S = wróbel, P = ptak.

3)    Stosunek nadrzędności zakresu nazwy S względem zakresu nazwy P: Istnieją przedmioty, które są desygnatami nazwy S i nazwy P, prócz tego są przedmioty będące desygnatami nazwy S, które nie są desygnatami nazwy P, lecz nie ma takich, które byłyby desygnatami P nie będąc desygnatami S. Np.: S = lekarz, P = chirurg.

4)    Stosunek krzyżowania się zakresów: Istnieją S, które są zarazem P, istnieją S, które nie są P, oraz istnieją P, które nie są S. Np.: S = student, P = inwalida,.

5)    Stosunek wykluczania się zakresów: Istnieją S, które nie są P, istnieją P, które nie

są S, natomiast nie istnieją takie przedmioty, które byłyby desygnatami i nazwy S, i zarazem nazwy P. Np.: S = nos, P = pięść.