95054

3). System międzynarodowy.

Brak jest ogólnej definicji. Możemy go traktować jako

1) . rzeczywisty bvt(np. system państw rozwiniętych, rozwijających się) lub jako

2) . narzędzie analityczne!zespól zintegrowanych elementów miedzy którymi wyst. sprzężenia zwrotne). Istnieją tu jednak dwa paradoksy; (1) całościowości - system nie jest równy sumie swoich elementów oraz (2) liierarcliiczności - różne poziomy przy analizowaniu systemu międzynarodowego. To co jest podrzędne wobec wyższego poziomu jest jednocześnie nadrzędne wobec niższego.

System możemy ująć jako pewien sposób zorganizowania, np. rzeczywistości międzynarodowej. Podlega on (l)prawom funkcjonowania, a więc zmiany rutynowa(ilościowa, np. zmiany liczby państw ONZ) oraz (2) prawom rozwoju(zmiany jakościowe, np. reformy ONZ).

Na funkcjonowanie systemów międzynarodowych wpływ mają zmienne niezależnefuczestnicy systemu, struktury systemy, cechy środowiskowe) i zależnefpozycja i rola uczestników, stabilność i niestabilność systemu, zdolność kształtowania środowiska międzyna rodowego).

Klasyfikacje systemów międzynarodowych:

1) . Kryterium podmiotowo - przedmiotowe(np. wymiar bezpieczeństwa):

a)    subsystem uniwersalny

b)    ponadregionalny, np. NATO

c)    regionalny

2) . Kryterium koncentracji potencjałówfinaczej dystrybucji siły):

a)    unipolamyfjednobiegunowy)

=> hegemoniczny, gdzie dominują relacje podporządkowania absolutnemu supermocarstwu. Takie mocarstwo jest w stanie kształtować sm samo, nie licząc się z głosem państw trzecich, np. Republika Rzymska, Imperium Rzymskie

b)    bipolany

=> istnieją strefy wpływów dwóch głównych podmiotów, które wiodą piym wokół swoich bloków. To pozorny paiytet siły, bo nie może być równowagi idealnej między nimi. Jest to system stabilny w dłuższym okresie czasu.

c)    mul ti polarny

=> wiele dominujących ośrodków, zainteresowanych utrzymanie statusu quo, np. Kongres Wiedeński po 1815 r. Podsystemem sterującym w tym ładzie są mocarstwa.

3) . Kryterium dziedziny stosunków

4) . Kryterium cywilizacyjno - kulturowe:

a)    centrum

b)    semipeiyferie

c)    peryferie

4). System bezpieczeństwa międzynarodowego i jego determinanty.

System bezpieczeństwa międzynarodowego to stan w Sm, w którym funkcjonują zabezpieczenia prawne, polityczne, ekonomiczne i militarne przed stosowaniem przemocy. Istnieją mechanizmy stabilizujące stan posiadania terytorialnego. Respektowane są porozumienia międzynarodowe( zasada pm pacta siuid servanda)