95281

Socjalizm arabski

Twórcą teorii SA jest Mustafa as-Sibai. Jego teoria podkreślała konieczność troski państwa o wspólne interesy obywateli. Przyznaje jednostce prawo do ochrony życia i zdrowia, prawo do wolności, do nauki i pracy oraz umiarkowanej własności piywatnej, ograniczonej przez państwo na drodze nacjonalizacji.

Gama Abdel Naser - rewolucję społeczną w kraju początkowo realizował odgórnie. Odrzucił on tezę o walce klasowej i konserwatywnej roli religii, lecz socjalizm uznał za jedyną dogodną formę kroczenia drogą postępu. Twierdził, że realizuje socjalizm oparty na sojuszu chłopów, robotników, żołnierzy, inteligencji i niewyzyskującego odłamu burżuazji. Zamierzał zbudować gmach demokratycznego i socjalistycznego społeczeństwa. W 1961 zmodyfikował swoje pojecie socjalizmu jako sprawę ludu a nie całego społeczeństwa. W latach 60-tych dopracowano się formuły oceniającej socjalizm arabski jako doktrynę antyfeudalną, antykolonialną, antyimperialistyczną, a więc ludową.

Anwar el Sadat - rozwinął egipską koncepcje SA. Większość założeń była kontynuacją myśli Nasera. W nowej konstytucji egipskiej akcentuje nadrzędną rolę islamu. Zawiera stwierdzenie, że islam jest religią państwową, a szaria obejmuje wszystkie aspekty życia społecznego.

Achmcd Ben Bella - socjalizm algierski. Pojmował socjalizm w kategoriach zbliżonych do Marksizmu-Leninizmu. Kierowniczą siłą społeczeństwa chciał uczynić Front Wyzwolenia Narodowego. Eksponował rolę samorządów lokalnych w procesie przeobrażeń społecznych. Siła socjalistycznych przemian nie zależy od form i deklaracji, lecz od umacniania w sposób nieodwracalny socjalistycznych struktur społecznych, ekonomicznych, politycznych. Chciał zbudować ustrój oparty na obywatelach aktywnych politycznie, odrzucających oportunizm. Zulfikar Ali Bhutto chciał zrealizować socjalizm w Pakistanie w oparciu o pomoc Chin i ZSSR. Realizował program reform socjalistycznych opartych na reformie rolnej i nacjonalizacji znacznej części gospodarki.

Muammar al. Kadafi - łączył fundamentalistyczne wątki islamu z socjalizmem i nacjonalizmem arabskim. Wyraził je w Zielonej książeczce - obowiązkowej lekturze wszystkich Libijczyków. Rozpoczął od całkowitej nacjonalizacji gospodarki, łącznie z jej zagranicznymi agendami. Zorganizował kontrolę nad transakcjami finansowymi i gospodarczymi. Dokonał modernizacji kraju i prowadził aktywną politykę zagraniczną w duchu panislamizmu zarówno przeciwko kapitalizmowi jak i komunizmowi. Za najskuteczniejszy środek polityczny uznał terroryzm wymierzony w Izrael i państwa zachodnie.