W pozostałych sytuacjach sprawdzają się pośrednie formy kontroli.
4.4.3 Typy kontroli ze względu na usytuowanie w czasie Ze względu na usytuowanie kontroli w czasie wyróżniamy:
• Kontrola wstępna i wyprzedzająca- zapewnienie wyznaczania właściwych kierunków działania i udostępnianie odpowiednich zasobów- przygotowanie do działania
• Kontrola bieżąca- zapewnianie wykonania właściwych rzeczy w toku zadań operacyjnych
• Kontrola końcowa- zapewnienie zgodności końcowych wyników z pożądanymi standardami, ukierunkowanie na to co będzie w przyszłości
W trakcie kontroli bieżącej należy zidentyfikować tzw. strategiczne punkty kontroli, tj. punkty w, których występuje największe prawdopodobieństwo odchyleń od norm efektywności oraz mające największe znaczenie z punktu widzenia efektywności i sprawności przedsięwzięcia.
Strategiczne punkty kontroli występują w trzech obszarach:
• finansowym
• operacyjnym
• zasobów ludzkich
Kontrola finansowa koncentruje się na akumulacji środków finansowych niezbędnych dla funkcjonowania organizacji a następnie na takich ich podziale aby zapewnić organizacji przetrwanie i rozwój.
Instrumentami kontroli w tym obszarze są:
• bilans
• rachunek zysków i strat
• wskaźniki płynności finansowej
Kontrola w obszarze operacyjnym polega na monitorowaniu postępu w zachodzącym w organizacji procesie konwersji. Kontrola w tym obszarze polega na kontroli zaopatrzenia, procesu produkcyjnego i kontroli jakości.
Instrumentami kontroli w tym obszarze są:
• ekonomiczna wielkość zamówienia
• system Just In time
• sieciowe metody procesu produkcyjnego
• metoda TQM(totalne zarządzanie jakością)
Kontrola w obszarze zasobów ludzkich dotyczy powodowania i utrzymywania wymaganego poziomu zadań wykonywanych dla realizacji celów organizacji.
Instrumentami kontroli w tym obszarze są:
• tablice kompetencyjne
• stosunek liczby pracowników produkcyjnych do ogółu zatrudnionych
• stosunek liczby pracowników administracyjnych do ogółu zatrudnionych
• wskaźniki dyscypliny