98053

powstanie monopolu prowadzi do trwałej redystrybucji dochodów od konkurentów o niskich dochodach, na rzecz przedsiębiorców o wysokich dochodach. Ekonomiści nie są skłonni oceniać tego stanu, gdyż oznaczałoby to ocenę wartościującą stwierdzenie, że dobrobyt jednej grupy jest bardziej pożądany niż inne. Wielu ludzi uważa taki efekt redystrybucyjny za niepożądany ze społecznego punktu widzenia.

• Opisane powyżej zjawiska towarzyszące monopolizacji prowadziły do niskiej efektywności monopolistów, zwłaszcza przedsiębiorstw państwowych, których kadra zarządzająca wykazuje bardzo często skłonności do realizowania własnych celów, bez względu na koszt, jakie firma z tego powodu ponosi. W monopolach państwowych prowadzi to często do deficytowości produkcji i konieczności ich dotowania, subsydiowania itp W praktyce stosowane są różnorodne formy subsydiowania: jawne, ukryte, bezpośrednie i pośrednie. Przykładem może być dotowanie sektora elektroenergetycznego w Polsce. Począwszy od prowadzenia inwestycji np.. budowy nowych elektrowni tzw. inwestycje centralne, do stosowanie niższych cen dla odbiorców indywidualnych i wyższych dla przedsiębiorstw przemysłowych. Powodowało to dotowanie jednej grupy odbiorców przez drugich. Subsydiowanie przedsiębiorstw słabszych /mających wyższe koszty produkcji/ przez przedsiębiorstwa posiadające wyższą rentowność. Na koniec stosowanie sztucznych, nie odpowiadających kosztom produkcji, najczęściej zaniżonych cen węgla - podstawowego paliwa do produkcji energii elektrycznej w Polsce. Takie postępowanie powodowało całkowite oderwanie cen energii od kosztów jej wytwarzania, a w skutkach niską efektywność ekonomi całego sektora.

Państwo a monopol

Opisana powyżej nieefektywność monopoli i towarzyszące ich działał nościich społeczne, te powszechnie dostrzegane negatywne konsekwencje funkcjonowania zmonopolizowanych sektorów i równocześnie pozytywne przykłady płynące z gospodarek innych państw, gdzie obowiązywała konkurencja. Powodowały, że rządy coraz liczniejszych krajów korygowały politykę- gospodarczą stopniowo wycofując gwarancje prawne dla monopoli oraz ustanawiają przepisy antymonopolowe. Przepisy te obowiązują w większości cywilizowanych krajów kapitalistycznych, także w Polsce. Inna rzecz, że skuteczność tego ustawodawstwa bywa skromna

Czy rząd powinien dążyć do złamania wszystkich monopoli? Ponieważ bez opieki państwa monopole uległyby stopniowej erozji, właściwym pytaniem dla rządowej polityki jest kwestia jak długo siła monopolu utrzymywałaby się w sytuacji pozostawienia monopolu samemu sobie oraz jakie byłyby koszty tolerowania istnienia monopolu w postaci strat efektywności i nierównego podziału dochodów.

Na marginesie możemy dodać, że w koszt społeczny monopolu należy również wliczyć ogromne niekiedy sumy, które są wydatkowane na funkcjonowania instytucji związanych z walką przeciwko bezprawnym praktykom monopolistycznym. Całkowity koszt społeczny monopolizacji musi ponadto brać także pod uwagę czas i wysiłki Urzędów i różnych osób prywatnych, których zadaniem jest udaremnianie prób zdobycia pozycji monopolistycznej i łamaniu tej siły gdyby się pojawiła.

OLIGOPOL