98157

przeciwnym razie mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, które każdemu ze współwłaścicieli dają prawo zwrócenia się do sądu o rozstrzygnięcie spraw spornych.

Każdy ze współwłaścicieli może zażądać zniesienia współwłasności. W razie sporu z żądaniem takim można się zwrócić do sądu. Współwłaściciel może domagać się, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział taki byłby sprzeczny z prawem, lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo - co zdarza się najczęściej - pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Prawo zna liczne sposoby nabycia i utraty prawa własności. Większość z nich uregulowana jest w kodeksie cywilnym. Poza prawem cywilnym spotykamy takie sposoby przejścia własności jak nacjonalizacja, wywłaszczenie, przepadek rzeczy.

Nabycie prawa własności przez osobę fizyczną lub prawną połączone jest zazwyczaj z utratą tegoż prawa przez poprzedniego właściciela. Wyjątek stanowi nabycie rzeczy niczyjej.

Sposoby nabycia prawa własności dzielą się na:

•    pierwotne

•    pochodne.

Pierwotne sposoby nabycia własności odznaczają się tym, że nabycie prawa własności następuje w sposób niezależny od prawa poprzedniego właściciela i czyichkolwiek uprawnień. Nie ma tutaj następstwa prawnego. Prawo poprzedniego właściciela wygasa i powstaje nowe, niezależne. Osobie nabywającej własność przysługuje prawo własności w pełnym rozmiarze, chociażby prawo poprzedniego właściciela było obciążone lub ograniczone.

Do pierwotnych sposobów nabycia własności należą między innymi:

•    nacjonalizacja

•    wywłaszczenie

•    zasiedzenie

•    znalezienie

•    zawłaszczenie rzeczy niczyjej

•    połączenie, pomieszanie i przeistoczenie.

Pochodne sposoby charakteryzują się tym, że nowy właściciel wywodzi swe prawo z prawa poprzedniego właściciela. Mamy tu do czynienia z następstwem prawnym (sukcesją). Prawo własności nie ustaje, jak przy sposobach pierwotnych, lecz trwa nadal, a zmienia się tylko właściciel.

W wyniku tej cechy pochodnych sposobów nabycia prawa własności nowy właściciel uzyskuje prawo własności w takim rozmiarze, w jakim posiadał je właściciel poprzedni, a więc jeśli na przykład rzecz była obciążona ograniczonym prawem rzeczowym, to obciążenie takie przechodzi na nabywcę. W szczególności nabywca nie może uzyskać więcej praw aniżeli miał poprzednik.

Pochodnymi sposobami nabycia prawa własności są między innymi:

•    umowa

•    dziedziczenie

•    nabycie majątku przy łączeniu się osób prawnych.

Nabycie własności na podstawie umowy w terminologii prawa cywilnego nosi nazwę przeniesienia własności. Wśród umów przenoszących własność należy zwrócić przede wszystkim uwagę na sprzedaż, a poza tym na takie umowy jak darowizna, zamiana, umowa o dzieło, kontraktacja, pożyczka.

Przeniesienie własności rzeczy indywidualnie oznaczonych następuje z mocy samej ustawy. Nie jest konieczne przeniesienie posiadana rzeczy na nabywcę, czyli wydanie jej w faktyczne władanie. Własność przechodzi na nabywcę już w chwili zawarcia umowy, chociażby rzecz pozostała w rękach zbywającego lub osoby trzeciej. Moment faktycznego wydania rzeczy jest bez znaczenia dla przejścia prawa własności. Powyższa zasada odnosi