98167

bądź własność, gdy nakłada na niego obowiązek, w jakiś sposób go obciążą. Administracja świadcząca zapewnia obywatelowi określone świadczenia lub inne korzyści. Administrację świadczącą należy rozumieć instrumentalnie jako stosowanie określonych środków. Przy takim ujęciu administracji świadczącej nie można przeciwstawiać administracji władczej, bo występuje tu wzajemne zazębianie się. Ten sam środek może stanowić jednocześnie świadczenie, jak i działanie władcze administracji, i to zarówno dla samego odbiorcy świadczenia jak i dla osoby trzeciej. W niektórych dziedzinach świadczenia i działania władcze mogą się wzajemnie uzupełniać. Działania władcze i świadczenia mogą być stosowane ambiwalentnie dla osiągnięcia określonych celów. Ten sam cel można osiągnąć przez stosowanie zakazów i nakazów, ale również przez ulgi podatkowe czy uprzywilejowane subwencje.

Z punktu widzenia funkcji administracji publicznej, które ona wypełnia w interesie publicznym, można wyróżnić:

•    klasyczną administrację porządkowo-reglamentacyjną, a więc administrację władczą,

•    administrację świadczącą,

•    administrację wykonującą uprawnienia właścicielskie i zarządzające.

Wychodząc od rzeczowego (przedmiotowego) podziału zadań wyróżnia się liczne działy administracji publicznej, jak np. administrację budownictwa, oświaty, ochrony zdrowia, spraw socjalnych, itd. Z punktu widzenia podmiotowego można wyróżnić administrację rządową i administrację samorządową, zwłaszcza samorządu terytorialnego.

Do podejmowanych przez Organy administracji publicznych różnego rodzaju działań zaliczyć możemy: wydawanie różnego rodzaju pozwoleń, nakazów, decyzji, zaświadczeń, zarządzeń, zawieranie umów, zatrudnianie pracowników, organizowanie przedsięwzięć gospodarczych lub społecznych itd. Wszystkie organy władzy publicznej działają na podstawie przepisów prawa, więc wszystkie te czynności, które zostały wyżej wymienione, muszą mieć podstawę prawną.

Działania administracji mogą stać się przedmiotem kontroli. Środki działania i sposób postępowania podmiotów administracyjnych jest regulowane przez prawo.

Podział form działania administracji publicznej:

•    czynności prawne i

•    inne działania administracji, nie polegające na wydawaniu aktów prawnych, nie będące czynnościami prawnymi.

Polegają na objawieniu woli organu administracji publicznej celem wykonania określonych skutków prawnych takich jak powstanie, zmiana lub zniesienie stosunków prawnych. Mamy dwa rodzaje tych czynności prawnych:

•    czynności administracyjnoprawne - regulowane przez prawo administracyjne, gdy administracja działa władczo. Czynności administracyjno prawne mogą wywoływać skutki prawne w dziedzinie prawa cywilnego, ale nie jest to regułą. Regułą jest natomiast, że obowiązki ustanowione w drodze czynności administracyjnoprawrrych mogą być egzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej (bez potrzeby występowania do sądu). Administracja publiczna sama przeprowadza wyłconanie aktów administracyjnych oraz gdy jest potrzeba stosuje przymus państwowy (środki egzekucyjne).

•    czynności prawa cywilnego - regulowane przez prawo cywilne, gdy administracja nie działa władczo. Stwarzają stosunki prawne, które dla wyegzekwowania w drodze przymusu państwowego wymagają orzeczenia Sądu Powszechnego.

•    inne działania administracji publicznej nie będące czynnościami prawnymi - skutek prawny występuje tylko czasem, ale nie jest to bezpośrednim celem takiego działania. Zaliczmy do nich:

o działania społeczno - organizatorskie - są to takie działania, jakie może dokonać również każda organizacja społeczna. Typ tych działań określany jest także mianem działań niewładczych, choć pojęcie to obejmuje również i pewne działania prawne np. czynności prawa cywilnego, organizowanie akcji społecznych nie popartych przymusem państwowym,

o działania materialno-techniczne (faktyczne) - są to takie działania organów administracji, które oparte są na wyraźnej podstawie prawnej i wywołują konkretne skutki prawne a zarazem są czynnościami faktycznymi, np. prowadzenie różnych rejestrów, ewidencji, kartotek oraz na zewnątrz urzędu, np. utrzymywanie czystości na ulicach. Istnieją dwa rodzaje czynności materialno - techniczne, wewnętrzne np. sporządzanie sprawozdań, statystyki, czynności kancelaryjne; i czynności materialno - techniczne zewnętrzne np. przymusowe doprowadzenie zwierzęcia do szczepienia, wyburzenie obiektu budowlanego, opróżnienie lokalu, zajęcie nieruchomości lub rzeczy ruchomej itp. o „zwykłe" poświadczenia - nie tworzą, nie zmieniają i nie znoszą stosunków prawnych. Ich znaczenie polega na tym, że służy im szczególna moc dowodowa.

Czynności administracyjno-prawne można podzielić na:

•    akty zewnętrzne, które mogą być skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności;

•    akty wewnętrzne, które skierowane są do podmiotów pozostających w stosunku podporządkowania albo do osób pozostających w szczególnym stosunku zależności i poddanych z tego tytułu szczególnym stosunkom prawnym (akty występujące w układzie wewnętrznym).