<$> stworzenie klamry spinającej przemówienie, można to zrobić poprzez: zakończenie przemówienia cytatem, dowcipną maksymą czy też anegdotą (związaną z treścią wygłaszanego przemówienia); podkreślić następstwa wysuniętych propozycji; zakończyć pytaniem retorycznym lub wysunięciem kontrowersyjnego hasła; powrócić do tego, co zostało zawarte we wstępie przemówienie staje się wtedy zamkniętą całością; bardzo dobrym sposobem zakończenia jest podziękowanie słuchaczom za poświęcony czas.
Typowe błędy zakończenia: rozciąganie zakończenia w czasie, brak zakończenia, niedokończenie myśli, przyśpieszanie, mówienie skrótami, utrata wiarygodności poprzez usprawiedliwianie niedoskonałej formy czy treści przemówienia.
Ważne w przemówieniu jest:
• do kogo będziemy przemawiać - należy się zwrócić do osoby, która przewodniczy lub do wszystkich zebranych,
• aby budować zdania krótkie i jasne, mówić w sposób naturalny, zdania mają mieć charakter bezpośredni,
• zadawanie pytań przez mówcę, bo wtedy słuchacze starają się znaleźć odpowiedź,
• aby słowa oddziaływały na wyobraźnię, wypowiedź powinna być złożona ze słów jednoznacznych i konkretnych, docierających do słuchacza,
• odpowiednie tempo mówienia, wysokość głosu (odpowiednia modulacja głosem) i sposób wymawiania słów.
Przemawianie do tłumu.
TŁUM - liczne audytorium ogarnięte silnymi emocjami bądź podatne na emocje. CECHY TŁUMU:
> Tłum jest niezwykle podatny na złudzenia, brak logicznej analizy otrzymywanych informacji; tłum myśli obrazami a te są złudne,
> Tłum ocenia zjawiska przy użyciu stereotypów,
> Poglądy i dążenia pojawiające się w tłumie są zaraźliwe na zasadzie masowej polaryzacji postaw,
> Tłum postrzega zjawiska w kategoriach czarno - białych,
> Tłum jest całkowicie bezkrytyczny wobec haseł i sądów zgodnych z nurtującymi go namiętnościami,
> Tłum każdą możliwość gotów jest wziąć za rzeczywistość, każde domniemanie za fakt, jest łatwowierny - wierzy w pogłoski,
> Pod względem intelektualnym tłum stoi niżej niż jednostka, bo rządzą nim ukryte w podświadomości pragnienia i namiętności a nie rozum i logiczna analiza.
Aby oddziaływać skutecznie na tłum należy rozpoznać:
> interes większości uczestników,
> lęki drzemiące w tłumie,
> namiętności nurtujące zgromadzonych,
> stereotypy wspólne dla ludzi tworzących tłum,
> hierarchia wartości przyjmowania przez uczestników.