98899

Zdaniem Stanów Zjednoczonych jednak prawo międzynarodowe pozwala państwu stanowić prawo dotyczące aktów mających miejsce poza jego terytorium, które jednak wywierają istotny skutek (substantial effect) na jego terytorium. Stany Zjednoczone utrzymywały, że prowadzenie działalności gospodarczej, której przedmiotem był majątek bezprawnie odebrany niegdyś przez władze kubańskie podmiotom amerykańskim - stanowi działalność wywierającą istotny skutek na terytorium USA.

Która ze stron miała rację?

Powszechnie przyjmuje się, że państwo może objąć swoim prawem dane osoby lub zdarzenia wówczas tyiko, gdy istnieje pewien uznany przez PM łącznik jurysdykcyjny pomiędzy tym państwem a osobą lub zdarzeniem do których to prawo krajowe się odnosi. Łączniki jurysdykcyjne uznane przez PM ujęte są w formie zasad stanowiących podstawę ustalania zakresu juiysdykcji ustawodawczej danego państwa.

A)    Zasada jurysdykcji terytorialnej.

B)    Zasada jurysdykcji personalnej.

C)    Zasada jurysdykcji ochronnej.

Ad A) Skoro terytorium jest fundamentem każdego państwa to dane państwo może stanowić prawo w odniesieniu do wszystkich osób i zdarzeń w jego granicach terytorialnych. Należy dodać, że kompetencja terytorialna państwa jest co do zasady pełna i wyłączna. To, że kompetencja terytorialna państwa jest pełna oznacza, że państwo w wybrany przez siebie sposób może regulować wszelkie przejawy życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego na swoim terytorium. Ograniczeniem tej pełnej kompetencji są jedynie zobowiązania prawnomiędzynarodowe państwa dotyczące np.:

1. ) Praw człowieka

Przykład ograniczenia pełnej kompetencji państwa

Polska jest stroną Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, który nakłada na Polskę obowiązek respektowania praw i wolności religijnych osób pozostających pod jej jurysdykcją. Zgodnie z art. 9 ust. 1 Konwencji:

„1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.

2. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, oclironę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób”.

Polska zatem naruszyłaby prawo międzynarodowe gdyby wydała ustawę ograniczającą (bez usprawiedliwionej przyczyny) prawo np. buddystów do uprawiania kultu.

2. ) Przywilejów dyplomatycznych (zwolnienia podatkowe i celne).

3. ) Zobowiązania dotyczącego szczególnych reżimów terytorialnych.

Traktat dotyczący Spitsbergenu z 1920 roku

(RP jest jego stroną)

„Art. 1: Wysokie Strony Umawiające się zgadzają się uznać, w warunkach, postanowionych w niniejszym traktacie, pełną i całkowitą suwerenność Norwegji nad archipelagiem Spitsbergu, obejmującym wraz z wyspą Niedźwiedzią lub Beeren-Eiland wszystkie wyspy, położone pomiędzy lOo i 35o długości wschodniej od Greenwich i między 74o a 81o szerokości północnej, mianowicie

2