98913

Stany Zjednoczone w końcu wieku XIX pozostawały w stanie wojny z Hiszpanią. Bezpośrednią przyczyna konfliktu było zatopienie (w wyniku wybuchu miny) krążownika USA w porcie hawańskim (zginęło 266 członków załogi); pośrednią zaś, popieranie przez USA powstania przeciwko dalszej obecności Hiszpanii na wyspie. Jednym z środków prowadzenia działań wojennych na morzu jest ustanowienie blokady morskiej, korzystając z tego Stany Zjednoczone blokowały wybrzeże Kuby. W świetle prawa międzynarodowego lokujący miał prawo zając własność nieprzyjaciela - ma prawo łupu.

Sprawa Paąuete Habana - toczyła się przed Sadem Najwyższym USA. Sąd ten rozpatrywał odwołania od wyroku sądu stanu Floryda, który zdecydował o zajęciu dwóch hiszpańskich statków rybackich i ich ładunku, jako wojennego łupa

Portem macierzystym obu statków była Hawana, zajmowały się rutynowym połowem lyb u wybrzeży Kuby, pływały pod flagą liiszpańską, właścicielem statków był obywatel Hiszpanii, dowodził statkiem również obywatel hiszpański zamieszkały na Kubie. Ładunek statku stanowiły jak stwierdzono świeże ryby. W chwili zatrzymania statków ich załoga nie miała pojęcia o ustanowienia blokady Kuby przez Stany Zjednoczone. Na pokładzie statku nie znaleziono broni ani amunicji (kontrabandy wojennej), statki nie podjęły próby przełamania blokady, załogi nie stawiały oporu zatrzymującemu okrętowi US.

Problem jaki sąd miał rozstrzygnąć był następujący; czy w świetle stanu faktycznego, statki rybackie i ich ładunek mogły zostać zajęte przez US w trakcie prowadzonej z Hiszpanią wojny i być uznane za łup wojenny? SN nie podzielił poglądu sądu stanu Floryda; był zdania, że spór należy rozstrzygnąć inaczej. SN odwołał się do reguły zwyczajowego prawa międzynarodowego wyłączającej, co do zasady, możliwość zajęcia statków rybackich i traktowania ich jako „wojennego łupu”. Statki rybackie nieprzyjaciela zatem nie mogły być -zdaniem SN - traktowane przez państwa jako podlegające zajęciu, zaś sam ich ładunek nie był uważany za kontrabandę wojenną.

Dochodząc do tego wniosku SN przeprowadził obszerną analizę praktyki wskazującej na istnienie takiej reguły.

Sąd wskazał min. na:

•    wydane przez króla Anglii Henryka IV w latach 1403 i 1406 regitlacje (wewnętrzne) chroniące rybaków obcych państw w toku działań wojennych, których stroną była Anglia (chodziło o rybaków francuskich i flandryjskich);

•    traktat zawarty miedzy Karolem V i Franciszkiem I z 1521 roku, w którym strony gwarantowały sobie wzajemnie poszanowanie takiego statusu statków rybackich;

•    regulację holenderską z 1536 roku;

•    odnotował szanowanie tej praktyki przez US w trakcie wojny o niepodległość;

•    powołał się na list Ludwika XVI z dnia 5 czerwca 1779 roku, kierowany do admirała floty francuskiej, w którym wzywał do poszanowania takiego właśnie statusu rybaków i ich statków;

•    traktat z 1785 pomiędzy US a Prusami, w którym stwierdzono, że w przypadku wojny między stronami „all women and children, scholars of evety faculty, cultivators of the earth, artisans, rnanufacturers, and flsherman, unarmed and inhabiting unfortified towns and villages, or places, and in generał all others whose occupations are the common subsistence and benefit of mankind, shall be allowed to continue their respective employments, and shall not be molested in their persons, nor shall their houses or goods be bumt or otherwise destroyed, nor their Frelds waisted by the armed. Force of the