• Teoria poznania musi zbadać podstawy wszystkich nauk, w tym psychofizjologii i sprawdzić na ile prawomocne jest poznanie empirystyczne.
• Dla teorii poznania praktyka życia i nauk niczego nie dowodzi. Gdybyśmy starali się mówić o poznaniu nauk wpadlibyśmy w błędne koło.
• Poznanie przez nauki (mające przecież założenia) jest przyjmowaniem tych założeń w sposób milczący.
• Teoretyk poznania musi chronić przed kontrabandą filozoficzną (przemytem ukrytych założeń naukowych).
• Trzeba umieć dokonać zawieszenia naturalnej postawy umysłu.
• Teoria poznania musi mieć punkt wyjścia, założenia. Wśród grupy założeń istnieje takie: ISTNIEJE
POZ
NAN
■
• Założenie Gordiasza : P
1. Nic nie istnieje.
2. Nawet, jeśli coś istnieje, to nie da się tego poznać.
3. Nawet, jeśli coś istnieje i da się to poznać to nie da się tego wyrazić.
• Istnieje poznanie poznania. Istnieje poznający- ten, który poznaje.
• Słowo „poznanie” ma zawartą w sobie dwuznaczność:
- proces poznawania- proces dochodzenia do poznania
- efekt procesu poznawania- to, co jest w umyśle, w podmiocie poznającym.
Teoretyków poznania bardziej interesuje efekt procesu poznawania.
• PUŁAPKI POZNAWCZE, BŁĘDY POZNAWCZE (prowokują do uprawiania teorii poznania)- problematyka pytań: jakie pytanie- taka odpowiedź. Pytania nie są do końca niewinne, zawierają w sobie pułapki i założenia. Potrafią wprowadzić w ślepą uliczkę.
• PROBLEMY TEORII POZNANIA (jak kształtują się konflikty filozoficzne?; zagadnienie źródeł poznania)
(prio- pierwszy) |
(posterio- drugi, następny) |
• Podmiot poznający wyprowadza wiedzę sam z siebie. Natywizm- posiadanie wiedzy wrodzonej (stanowisko Platona) Anamneza- poznanie jako przypomnienie sobie Racjonalizm- podmiot poznający wyprowadza wiedze ze swojego wnętrza • Wrodzone dyspozycje, które od podstawowych prawd doprowadzają nas do reszty wiedzy |
• Podmiot poznający musi wiedze otrzymać z zewną ( można sprowadzić do słowa empiryzm) Empiryzm- wiedza w umyśle znajduje dopełnienie pojęciowe wiedzy ogólnej (stanowisko Aiystotelesa • Wiedza dochodzi do nas poprzez zewnętrzne doświadczenie zmysłowe |
SPÓR O OSTATECZNY CHARAKTER- IDEAŁ POZNANIA: spór o nominalizm i realizm- ma odpowiednik metafizyczny
- Realiści uważają, że istnieje wiedza ogólna, gatunkowa. Umysł szufladkuje rzeczywistość za pomocą ogólnych gatunkowych pojęć.
Nominalizm natomiast neguje istnienie pojęć ogólnych.