1352738064

NAUKOWEGO I SPOŁECZNEGO 369

albo których rozkwit jest dla kraju najużyteczniejszy — na gruncie obcej państwowości nie może być mowy.

Polityka fiskalna ros. w sferze ceł ma oczywiście na celu przedewszystkiem powiększenie dochodów skarbu, przez system podatków pośrednich, a ponieważ Rosya więcej importuje aniżeli wywozi, przeto dla uzyskania środków na poprawę swego bilansu handlowego stara się ograniczyć przywóz przez wysokie cła wwozowe.

Gdy jednak Królestwo przy wydatkowaniu dochodów państwa jest upośledzone, stają się one nietylko dla interesów kraju nieprotekcyjnemi, lecz nadto szkodliwemi, tern więcej, iż Król. skutkiem położenia geogr. z trzech stron otoczone granicą odczuwa ich ciężar daleko bardziej.

Według Żukowskiego w r. 1901—1905 ludność Królestwa opłacała ceł 12%, podczas gdy liczba jego mieszkańców do ogółu zaludnienia Rosyi wynosi zaledwie 8%. Na głowę mieszkańca w Król. wypadało 2,63 rb., w państwie 1,60 rb.

W końcu ,,nie wolno pominąć momentu racyonalistycz-nego, będącego w związku z całą polityką ros. w stosunku do Tolski. On to wpłynął, iż w okresie 1831 r. do 1860 r. na towary idące z cesar. do kraju, cła były niskie w przeciwieństwie do nadchodzących z Król. do cesar. ; dlatego w r. 1889 podniesiono cło na bawełnę, sprowadzaną zachodnią granicą lądowa; zjawia się on i teraz, że na granicy Król. z zewnątrz są wyższe niż na innych granicach, wreszcie, iż w taryfie konwencyjnej i przy odnośnych pertraktacyach, rząd ros. okazał się najbardziej skłonny do ustępstw tam, gdzie chodziło o interesy Królestwa.

Taryfy kolejowe. Zupełnie podobnie jak cła, i taryfy kolejowe regulowane są przez państwo w ekonomicznym interesie jego terytoryów. W referacie ros. komisyi rządowej z r. 1878 dla zbadania spraw kolejowych, czytamy: Zarządy dróg żelaznych, obniżając dowolnie opłaty za przewóz towarów obcych w porównaniu z krajowemi, o tyleż obniżają stawki celne, dezorganizując system celny i samowolnie rozporządzają się handlem międzynarodowym kraju“. Po wtóre chodzi o oddziaływanie na wzajemny stosunek różnych części państwa pod wzglę-dem ekonomicznym, przyczem rząd staje na stanowisku „sprawiedliwego rozjemcy^. Wskutek tego na zasadzie prawa z r. 1899

24

p. P. t. cxxxi.