1352738140

84

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA

każdy kościół w Wielkopolsce .posiadał tak sumiennie opracowaną, historyę. Książką swą, ksiądz prałat Łukomski prawdziwą zasługę zdobył sobie około swego miasta, około swego kościoła, a zwłaszcza około polskiej przeszłości. Oby znalazł jak najwięcej naśladowników i oby nie spoczął w swej pracy nad odgrzebywaniem naszej przeszłości!    Dr. K. Krotoski.

Dzieje Gostynia w średnich wiekach. Ks- Stanisław Ko-

zierowski_y proboszcz ze Skórzewa. (Odczyt wygłoszony na posiedzeniu Koła obywatelskiego na Gostyń i okolicę dnia 16 kwietnia 1913 r.). Odbitka z Miesięcznika kościelnego z czterema ilustracyami. Poznań nakładem Ks. Jackowskiego z Gostynia 1913 str. 1—30.

Wstęp powyższej pracy mieści kilka słów wydawcy o losach fary gostyńskiej, nader cennego zabytku architektonicznego z XIV i XV wieku. Dalsze stronnice mieszczą nie tyle właściwe dzieje Gostynia w średnich wiekach, ile raczej zarys tych dziejów, pierwszy zakus przedstawienia dziejów tego miasta, nie wolny od usterek, jak sam powiada na końcu autor.

Przyznać wszakże trzeba, że zarys ten zdradza miejscami, zwłaszcza w pierwszej części, wcale poważnego badacza i dlatego drobny ten przyczynek do dziejów najdawniejszych Gostynia, ma miejscami nawet wartość ogólno naukową dla dziejów polskich. Z przedstawienia jego wynika, że założyciel miasta Gosty-

h

nia, Mikołaj Przedpełkowicz, znany nam z monografii Ks. Dr. Sobkowskiego ,,o Benedyktynach lubińskich w Starym Gostyniu*^£, fundator szpitala św. Ducha i probostwa starogostyńskiego, był nie tylko protoplastą najpotężniejszych rodzin w Wielkopolsce Łodziów, Górko w, Opalińskich i Bnińskich, ale co więcej, obok? Przemysława Pogrobowea, arcybiskupa Jakóba Świńki, a w końcu Łokietka jeden z głównych twórców nowej Polski, który działał skutecznie przy połączeniu Pomorza z Wielkopolską i przy ko-ronacyi Przemysława II. na króla. Rozległe studya heraldyczne autora nasunęły mu szereg szczęśliwych wniosków i hipotez, jak że pierwotnymi panami Gostynia byli Awdańce, poczytani niesłusznie za fundatorów klasztoru lubińskiego w XII wieku. Klasztor w XI wieku fundował kto inny, zdaniem mojem Kazimierz Odnowiciel tam, gdzie reakcya pogańska około 1038 najbardziej szalała na pograniczu pogańskich długo jeszcze Łużyczan i Wen-

t