93180

W procesach w. chemicznego większość minerałów skałotwórczych podlega w różnym stopniu rozkładowi - oliwiny i pirokseny żelazowo-magnezowe w proc. w. chemicznego przeobrażają się w serpentyn, limonit lub agregaty chlorytowe. Pirokseny wapniowo-magnezowe i amfibole - w chloryt, limonit i węglany przechodzące do roztworów, biotyt - w minerały iłowe, chloryt i limonit, a część krzemionki oraz potas i magnez przechodzą do roztworu. Skalenie w minerały iłowe, a sód, wapń i potas przechodzą do roztworu łącznie z częścią krzemionki. Muskowit raczej odporny na wietrzenie może się przeobrazić w serycyt. Kwarc w zasadzie nie przeobraża się w nowy minerał, lecz może ulegać częściowemu rozpuszczeniu i przejść do roztworu jako krzemionka koloidalna.

•    Wietrzenie podmorskie - woda morska działa na skały rozkładająco podobnie jak woda słodka. Na dnie morza nie działają kwasy humusowe ani zmiany temperatury. Mogą natomiast działać resztki organizmów, które zawierają tlen a wydzielają amoniak, C0₂ i siarkowodór. W. podmorskie jest zwykle słabsze niż na lądzie i zachodzi tylko przy powolnej sedymentacji. Podlegają mu m.in. osady składane bezpośrednio na dnie morza (tufy i świeże ziarna mineralne), które przeniesione z lądu na ogół są już w znacznej mierze zwietrzałe.

•    Produkty wietrzenia skał stanowią

★    w strefie wietrzenia na lądzie

★    minerały pozostałe po wietrzeniu rumosze i gołoborze, postające pod wpływem dezintegracji blokowej (gołoborza powstające na miejscu wietrzenia lub rumosze staczające się po zboczach w dół: piargi i maliniaki);

*    zwietrzelina powstająca w wyniku wietrzenia fizycznego i chemicznego (działających równocześnie) składająca się z rumoszu skalnego, materiału piaszczysto ilastego często z domieszką wodorotlenków żelaza i węglanów;

*    residuum pozostała na miejscu nierozpuszczalna część materiału (np. krzemienie lub piasek po rozpuszczeniu skał wapiennych);

★    skorupa wietrzeniowa, która jest charakterystycznym objawem wietrzenia powierzchni skały

★    bielica, czyli wyługowana zwietrzelina (szara, spopielaciała)

★    terrarossa (wodorotlenki glinu i żelaza) powstające po wyługowaniu wapna i magnezu.

Występują na południu Europy

★    lateryt (wodorotlenki glinu i żelaza ze zmienną ilością wody) powstające w klimacie tropikalnym

*    boksyty powstające z rozkładu skał magmowych bogatych w glinkę (Al₂0₃), wapieni ilastych, glin i iłów w klimacie tropikalnym.

*    gleby powstające wszędzie, warstwa wietrzeliny jest wystawiona bezpośrednio na działanie klimatu i atmosfery przy współudziale świata organicznego, zawiera dużo humusów.

★    w środowisku morskim

*    bentonit - produkt wietrzenia tufów i szkliwa wulkanicznego.