dowiskowych. Liczni badacze uznają wpływ czynników pochodzenia środowiskowego na występowanie zaburzeń rozwojowych u dzieci.
Według Bernarda i wsp. uwarunkowania środowiskowe i genetyczne odgrywają znaczącą rolę w patogenezie chorób o podłożu neurobiologicznym tj. autyzm, opóźnienie rozwoju umysłowego, schizofrenia i inne [18].
Głównym i podstawowym środowiskiem życia i wychowania dziecka jest rodzina. Problematyka rodziny jako pierwotnej komórki społecznej, wywierającej wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka jest przedmiotem badań lekarzy, pedagogów, psychologów, socjologów, ekonomistów i demografów. W ostatnim dziesięcioleciu dynamiczny rozwój medycyny rodzinnej i zdrowia publicznego skłania do bliższego zapoznania się z rodziną jako środowiskiem rozwoju i wychowania. Duże znaczenie dla wszechstronnego, prawidłowego rozwoju każdego dziecka a tym bardziej niepełnosprawnego ma niewątpliwie klimat psychiczny rodziny, w której się ono wychowuje. Warunki życia w rodzinie wywierają znaczący wpływ na zdrowie i jakość życia. Jednostka jest połączona z rodziną zmieniającymi się w czasie wzajemnymi związkami i zależnościami. Najsilniejsze występują w okresie dzieciństwa.
Związki te mogą ułatwiać lub utrudniać rozwój dziecka, pomagać w jego własnych zmaganiach z zadaniami rozwojowymi. Mogą je też komplikować przez stwarzanie dodatkowych napięć i trudności nadmiernie obciążających dziecko. Dlatego poznanie mechanizmów funkcjonowania rodziny, jej struktury i historii pozwala lepiej zrozumieć miejsce, sytuację
13