Z finansowego punktu widzenia istotne znaczenie ma podział zapasów w zależności od funkcji spełnianych w przedsiębiorstwie:
- bieżące, konieczne do zapewnienia ciągłości produkcji i sprzedaży,
- sezonowe, przekraczające bieżące potrzeby, gromadzone przed okresami wzmożonego zapotrzebowania,
- nadmierne, tj. przekraczające uzasadnione ekonomicznie potrzeby w zakresie zapasów bieżących i sezonowych,
- zbędne, które nie mogą być w ogóle wykorzystane w przedsiębiorstwie, np. na skutek zmian profilu produkcji i powinny być zakwalifikowane lub odsprzedane w celu uniknięcia dalszych kosztów utrzymania.
Próg rentowności
Przychody ze sprzedaży i koszty stanowią dwa główne człony określające wielkość zysku. Koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo mogą mieć charakter kosztów stałych (względnie stałych) i kosztów zmiennych.
Koszty zmienne wzrastają wraz ze wzrostem produkcji, koszty stałe pozostają na niezmienionym poziomie, są one ponoszone w podobnej wysokości nawet, jeśli produkcja znacznie wzrasta.
Wartość przychodów ze sprzedaży jest iloczynem ilości sprzedanych wyrobów i ich ceny jednostkowej. Im jest więcej sprzedanych wyrobów, tym wyższe są przychody ze sprzedaży, a także - im wyższe są ceny za sprzedawane wyroby, tym przychody ze sprzedaży są większe.
Rozpoczęcie działalności produkcyjnej wiąże się nierozerwalnie z oceną opłacalności produkcji, która powinna przynieść przedsiębiorstwu wymierną korzyść w postaci zwrotu zainwestowanego w tę produkcję kapitału. W związku z tym przy uruchamianiu nowej produkcji konieczne staje się przeprowadzenie wstępnej analizy, pozwalającej na określenie minimalnego poziomu produkowanych wyrobów (usług), poniżej którego działalność nie przynosi zysków. W tym celu stosuje się m.in. analizę progu rentowności, uznawanej w teorii finansów za podstawę kryterium wstępnej decyzji o rozpoczęciu lub zaniechaniu produkcji. Dopiero osiągnięcie takiej wielkości produkcji, która zapewni pokrycie wszystkich związanych z nią kosztów, pozwala na przyjęcie danego projektu i stanowi podstawę dalszej jego ekonomiczno-finansowej oceny.
Próg rentowności jest to wielkość lub wartość produkcji (sprzedaży), przy której wynik finansowy jest równy zero. Produkcja poniżej tego progu jest deficytowa (przynosi straty), a powyżej zyskowna.
Analiza progu rentowności (ang. Break-even poin-BEP) jest przeprowadzana w celu wyznaczenia punktu równowagi w ujęciu wartościowym lub ilościowym, w którym przychody ze sprzedaży zrównają się z kosztami produkcji sprzedanej, co można przedstawić za pomocą wzoru:
przychody ze sprzedaży = koszty stałe + koszty zmienne
Próg rentowności można wyznaczyć na dwa sposoby:
- metodą graficzną,
- metodą matematyczną.
Graficzna metoda wyznaczania progu rentowności (oznaczono jako BEP) została przedstawiona na poniższym rysunku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
15