3360446611

76

Kamila Wojdyło

Analiza struktury wewnętrznej kwestionariusza

Wyniki analizy struktury wewnętrznej kwestionariusza wskazują na jego zadowalającą zgodność wewnętrzną ze względu na pomiar zmiennej pracoholizmu. Wartości korelacji poszczególnych pozycji WART z wynikiem ogólnym inwentarza (bez pozycji) wahały się w granicach od + 0,19 do + 0,62 (dla większości pozycji przekraczały wartość 0,39). Najniższy współczynnik korelacji jednej z pozycji (1) z wynikiem ogólnym (0,19) sugerował zasadność jej usunięcia. Ponieważ jednak pozycja ta była użyteczna w projekcie skali rzetelnej (wyeliminowanie jej nie wpływało na podwyższenie rzetelności testu: alfa Cronbacha po wyeliminowaniu pozycji wynosiło 0,87), została zachowana w skali.

Analiza czynnikowa

W celu weryfikacji teoretycznej struktury polskiej wersji WART zastosowano metodę eksploracyjnej analizy czynnikowej (EFA). Oczekiwano ujawnienia się pięciu czynników, które odpowiadałyby wymiarom teoretycznym — pięciu głównym symptomom pracoholizmu, będących podstawą konstrukcji narzędzia (Robinson i Post, 1994; zob. wyżej: trafność fasadowa wersji amerykańskiej WART). Czynniki do rotacji wyodrębniano zredukowaną metodą składowych głównych, następnie rotowano ukośnie z zastosowaniem modułu analizy hierarchicznej czynników ukośnych w programie STATISTICA 6.0 (por. Zakrzewska, 1994).

Decyzję o liczbie czynników (składowych) do rotacji podjęto, posługując się testem scree Cattella (N ważnych = 187, do wyznaczenia liczby czynników przyjęto maksymalną możliwą ich liczbę — 25 — wyznaczoną przez liczbę pozycji kwestionariusza). Wyodrębniono pięć składowych o wartościach własnych powyżej linii testu osypiska. Liczba uzyskanych techniką osypiska czynników była zgodna z leżącą u podstaw konstrukcji WART koncepcją pięciu głównych wymiarów pracoholizmu (Robinson i Post, 1994). Założono, że czynniki (które reprezentowałyby pięć swoistych wymiarów pracoholizmu) powinny być skorelowane i tworzyć superczynnik — czynnik wspólny (pracoholizm), w związku z czym osie czynników rotowano do prostej struktury ukośnie, techniką hierarchicznej analizy czynnikowej. Rotację skośną zastosowano również ze względu na to, że nie wymusza ortogonalności skupień zmiennych, tj. dopuszcza możliwość skorelowania czynników, nie wykluczając otrzymania struktury prostej. Rezultaty hierarchicznej analizy czynnikowej przedstawiono w tabelach 2-4.

Z analizy macierzy korelacji czynników wynikało, że są one ze sobą powiązane (nieortogonalne) i może istnieć latentny czynnik wspólny (Tabela 3).