3389187619

i. ściana komórkowa - oprócz plastydów, stanowi najbardziej charakterystyczny wyróżnik komórek roślinnych. Jest to wysoce zorganizowany materiał kompozytowy, złożony z wielu typów makrocząsteczek. Ściana komórkowa jest syntetyzowana przez protoplast i odkładana w postaci zróżnicowanych pod względem chemicznym warstw po zewnętrznej stronie błony komórkowej. Ściana komórkowa wraz z błoną komórkową i cytoszkieletem, stanowi część strukturalnego i funkcjonalnego kontinuum przenikającego każdą komórkę rośliny. Ściana komórkowa kontroluje kształt i powiększanie się komórek, wpływa na transport międzykomórkowy, jest szlakiem transportu i źródłem cząsteczek sygnałowych jak hormony peptydowe, tlenek azotu czy reaktywne formy tlenu, bierze udział w reakcjach roślin na warunki środowiska oraz pojawiające się inne organizmy. W skład ściany komórkowej wchodzą: matriks (substancje podłoża - pektyny, hemicelulozy, glikoproteiny), zrąb (substancje szkieletowe -celuloza, ksylany, chityna), substancje inkrustujące (ligniny, krzemionka, węglan wapnia), substancje adkrustujące (lipidy - kutyna, suberyna, woski; polisacharydy - śluzy, gumy). Wzajemne kontaktowanie się żywych protoplastów sąsiadujących ze sobą komórek umożliwiają pory w ścianach komórkowych, przez które przenikają pasma cytoplazmy tzw. plazmodesmy.

2. Obserwacja komórek roślinnych i zwierzęcych przy użyciu mikroskopu świetlnego.

2.1. Budowa mikroskopu świetlnego - zasady mikroskopowania.

W każdym mikroskopie świetlnym można wyróżnić układ mechaniczny oraz optyczny. Częściami mechanicznymi mikroskopu są: statyw, tubus z urządzeniem rewolwerowym do wkręcania obiektywów o różnym powiększeniu oraz stolik przedmiotowy. W statywie mikroskopu mieści się śruba makro- i mikrometryczna, które służą do przesuwania tubusa bądź stolika przedmiotowego przy nastawianiu ostrości obrazu w mikroskopie. Układ optyczny mikroskopu składa się z układu powiększającego (obiektyw, okular) i układu oświetlającego (żarówka bądź lusterko oraz kondensor).

Obiektyw najistotniejsza część mikroskopu, jest zbiorem soczewek sklejonych ze sobą. Obiektyw tworzy obraz rzeczywisty, odwrócony i powiększony. Obiektywy o powiększeniu 100-krotnym i większym określane są jako obiektywy immersyjne. Oglądając preparaty z użyciem takich obiektywów przestrzeń między soczewką czołową obiektywu a szkiełkiem nakrywkowym należy wypełnić cieczą immersyjnąo dużym współczynniku załamania światła (większym od 1). Zastosowanie immersji usuwa zjawisko załamywania się promieni świetlnych przy przechodzeniu ze środowiska optycznie gęstszego (szkło) do środowiska rzadszego (powietrze), co powoduje zaciemnienie pola widzenia.

Okular mikroskopu, złożony jest z dwóch płasko-wypukłych soczewek, z których górna powiększa obraz utworzony przez obiektyw, dolna natomiast zwiększa pole widzenia. Okular tworzy obraz powiększony, urojony i prosty. Łącznie, układ okular - obiektyw daje obraz odwrócony, jaki powstał w wyniku działania obiektywu. W uproszczeniu, powiększenie mikroskopu jest iloczynem powiększenia okularu i obiektywu. O przydatności mikroskopu do badań w dużej mierze decyduje jego rozdzielczość. Zdolność rozdzielcza mikroskopu to najmniejsza odległość między dwoma punktami preparatu, które dostrzegane są jeszcze oddzielnie. Odległość ta musi mieć wymiar równy co najmniej długości fali światła użytego do oświetlenia preparatu. W przypadku światła widzialnego granica ta wynosi 0,5 pm.