3784494357

6 ROZPRAWY NAUKOWE

ą AWF WE WROCŁAWIU 2014, 46

W. FEDYK, J. CIEPLIK, T. SMOLARSKI, I. GRUSZKA Atrakcyjność turystyczna i komercjalizacja obiektów turystycznych

Przedmiotem prowadzonych analiz była oferta pięciu obiektów turystycznych zróżnicowanych pod względem charakteru, rodzaju i świadczonych usług. Do badania wytypowano obiekty zarówno o wysokiej randze walorów turystycznych, wynikającej z ich historycznie ukształtowanych zasobów kulturowych (w tym obiekty z Listy światowego dziedzictwa UNESCO), jak i obiekty nowo utworzone, wykorzystujące lokalne dziedzictwo lub stworzone/istniejące in situ. Były to: kopalnia węgla kamiennego Guido w Zabrzu i obóz koncentracyjny KL Auschwitz w Oświęcimiu, zlokalizowane w województwie śląskim, kościół św. Michała Archanioła w Dębnie, Zamek Suski w Suchej Beskidzkiej oraz Muzeum Koronki im. M. Gwarek w Koniakowie, położone na terenie województwa małopolskiego.

Wybór obiektów miał charakter autorski i służył przeprowadzeniu oceny porównawczej wskazującej zarówno na przykłady dobrych praktyk komercjalizacji atrakcji turystycznych i ich dostosowania do obsługi współczesnego ruchu turystycznego, jak i na pomijanie stosowania metod i narzędzi rozwoju oraz ukierunkowanej komercjalizacji produktów turystycznych na poziomie regionalnym i lokalnym.

Badania przeprowadzono za pomocą metody sondażu diagnostycznego, za narzędzie przyjmując samodzielnie skonstruowany kwestionariusz ankiety (10 pytań badawczych o charakterze zamkniętym i otwartym). Przed przeprowadzeniem badań właściwych kwestionariusz badawczy został poddany opinii ekspertów z zakresu turystyki i zarządzania. Respondentami było 166 studentów (w wieku 22-26 lat) III roku kierunku turystyka i rekreacja Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, odbywających obligatoryjne ćwiczenia terenowe „Funkcje turystyczne obszarów - pilotaż i przewodnictwo”¹⁶. Dobór grupy respondentów był celowy i służył wychwyceniu różnic w postrzeganiu poziomu atrakcyjności turystycznej, stopnia skomercjalizowania oraz poziomu zagospodarowania obiektów turystycznych przez osoby (turystów) o wyższym poziomie aktywności

¹⁶ Badania przeprowadzono w czterech grupach respondentów w czterech okresach: 6-10.06.2014 r., 7-11.06.2014 r., 11-15.06.2014 r., 12-16.06.2014 r.

i wiedzy w zakresie turystyki, których oceny powinny być bardziej krytyczne¹⁷. Jednocześnie należy wskazać, że badania ankietowe oparte na tak zdefiniowanej, specjalistycznej grupie respondentów mają charakter quasi-reprezentacyjny; uzyskanych wyników nie należy odnosić do całej populacji, a do prezentowanych wniosków należy podchodzić z dużą ostrożnością interpretacyjną.

Pomocniczo wykorzystano analizę dokumentów urzędowych (planów i lokalnych strategii turystyki), dane z serwisów internetowych badanych obiektów turystycznych, a także przegląd publikacji naukowych dotyczących atrakcji i atrakcyjności turystycznej, teorii komercjalizacji i oceny produktu turystycznego oraz form zagospodarowania turystycznego, a przy wnioskowaniu - metodę analizy porównawczej.

Materiał badawczy stanowiło 621 poprawnie wypełnionych ankiet, które obejmowały 159 ankiet dotyczących obiektu kopalni węgla kamiennego Guido w Zabrzu, 116 ankiet dotyczących obozu koncentracyjnego KL Auschwitz w Oświęcimiu, 118 ankiet dotyczących kościoła św. Michała Archanioła w Dębnie, 81 ankiet dotyczących Zamku Suskiego w Suchej Beskidzkiej oraz 147 ankiet dotyczących Muzeum Koronki im. M. Gwarek w Koniakowie.

OCENA ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ WYBRANYCH OBIEKTÓW I STOPNIA KOMERCJALIZACJI DO OBSŁUGI RUCHU TURYSTYCZNEGO

Analiza wyników przeprowadzonych badań ankietowych prowadzi do kilku istotnych wniosków dotyczących poziomu atrakcyjności ocenianych obiektów turystycznych i stopnia skomercjalizowania do obsługi współczesnego ruchu turystycznego. W opracowaniu przyjęto zasadę dokonywania oceny jednoczesnej wszystkich badanych obiektów na podstawie danej cechy (a nie poszczególnych obiektów w ujęciu kompleksowym), co pozwoliło na przeprowadzenie analizy porównawczej i poszerzone wnioskowanie.

¹⁷ Por. Buchta i Skiert (2011).