10
Wprowadzenie
zestawem poradników przedstawiających praktyczne wskazówki dotyczące poszczególnych elementów strategicznego zarządzania rozwojem, czyli nowoczesnym, opartym na wiedzy procesie prowadzenia polityk publicznych.
W nawiązaniu do wskazanych wyżej celów w strukturze podręcznika wyróżniono dwie zasadnicze części. Pierwsza z nich poświęcona została przedstawieniu koncepcji systemu zarządzania polityką rozwoju państwa. W drugiej z nich przedstawiono reguły programowania, implementacji oraz zasady monitorowania i ewaluacji polityk oraz programów publicznych w kontekście systemu strategicznego zarządzania polityką rozwoju. Elementem podręcznika jest słownik, w którym omówiono podstawowe terminy dla zagadnień w nim poruszanych.
W rozdziale I, zatytułowanym Koncepcja modelu polityki rozwoju społeczno-gospodarczego, opisano istotę procesów rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zaprezentowano podstawowe reguły i mechanizmy instytucjonalne, a także funkcjonalne polityki rozwoju. Ważnym elementem tej części podręcznika jest opis funkcji państwa, stanowiących obszary zakorzenienia polityki rozwoju. Opis ten tworzy konceptualne tło dla przywołania reguł i mechanizmów prowadzenia polityki rozwoju. Wiele uwagi poświęcono przedstawieniu ram prawnych prowadzenia polityki rozwoju oraz analizie ich praktycznych konsekwencji. W dalszej części zaprezentowano układ instytucjonalny systemu zarządzania polityką rozwoju w jego podmiotowym, funkcjonalnym i terytorialnym ujęciu. Zagadnienie instrumentarium polityki rozwoju oraz systemu jej finansowania omówiono w kolejnej partii podręcznika. Dopełnieniem rozważań nad polityką rozwoju państwa i systemem zarządzania jest część poświęcona jej monitorowaniu i ewaluacji. Część pierwszą podręcznika zamyka analiza regionalnego wymiaru strategicznego programowania rozwoju. Mowa jest w niej o istocie rozwoju regionalnego i dylematach polityki regionalnej w dobie globalnej konkurencji i o planowaniu strategicznym jako podstawie polityki rozwoju.
Część II publikacji służy usystematyzowaniu zasad projektowania i prowadzenia polityk publicznych na rzecz rozwoju, a więc koncepcji metodycznej w dziedzinie zarządzania publicznego. Metodologia, jako refleksja nad metodykami działania, służy ograniczaniu błędów i porażek dzięki konceptualizacji i utrwalaniu praktyk, które okazały się bardziej owocne lub - w przypadku nowych idei - mogą się takie okazać. W wypadku namysłu nad kształtowaniem polityk rozwoju w Polsce chodzi o to, aby w oparciu o międzynarodowe doświadczenia, dostępne opracowania naukowe na ich temat i koncepcje normatywne w dziedzinie zarządzania politykami rozwoju wprowadzić praktyczne, wykonalne, ale też wyraźnie nowe w stosunku do dotychczas praktykowanych zasady postępowania w administracji publicznej. Do zasad podstawowych należy np. wykorzystanie jak najbardziej kompletnej, istotnej w procesie podejmowania decyzji wiedzy, co zakłada z kolei wariantowość w procesie programowania. Plan tej części jest związany z koncepcją cyklu polityk publicznych. Sama w sobie koncepcja faz cyklu polityk publicznych jest dość oczywista, gdyż wprost wynika z refleksji nad zasadami sprawnego działania. Niemniej jednak takie refleksyjne zasady nie są praktykowane. Zadaniem tego podręcznika jest dostarczenie impulsu do zmiany tego stanu rzeczy.