369584785

METODYKA OPRACOWANIA. PRZEDMIOTOWEGO 249

haseł), 2) praktycznych wskazówek dotyczących prowadzenia katalogu przedmiotowego (odsyłacze, modyfikacje haseł, szeregowanie).

Instrukcja jest przeznaczona do tematowania książek i artykułów z czasopism w bibliotekach uniwersalnych, naukowych i publicznych. Nie obejmuje dokumentów specjalnych i czasopism. Uwzględnia postanowienia odpowiednich norm polskich, podając ewentualne odstępstwa. Ustala terminologię, eliminując niektóre dotychczasowe terminy łub precyzując ich znaczenia.

Punktem wyjścia jest podręcznik A. Łysakowskiego Katalog przedmiotowy. Porównawczo wykorzystano doświadczenia różnych katalogów polskich, szczególnie Biblioteki Gdańskiej PAN, a także dostępne opracowania zagraniczne, głównie instrukcje niemieckie oraz słownik Biblioteki Kongresu. Przykłady zaczerpnięte są ze Słownika języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej.

Założenia przewidują następujące zasady ogólne:

a)    Każdy przedmiot dokumentu jest wyrażany w sposób adekwatny, tzn. nie-uogólniony; aspekt przedmiotu może być uogólniony.

b)    Przyjmuje się otwartą listę tematów i ograniczoną listę określników ogólnych.

c)    Wprowadza się na znaczną skalę tematy wielowyrazowe.

d)    Hasło przedmiotowe ma budowę stałą o strukturze: Temat — określniki treściowe — określniki lokalizujące — określnik formalny.

e)    Słownictwo ustala się na podstawie:

—    Słownika języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej,

—    najnowszego wydania encyklopedii PWN,

—    najnowszych wydań słowników terminologicznych i encyklopedii dziedzinowych,

—    najnowszych podręczników akademickich.

Podstawowe zmiany w stosunku do koncepcji A. Łysakowskiego polegają na wprowadzeniu następujących rozwiązań:

—    dopuszczono tematy wielowyrazowe; tym samym rezygnuje się z pojęć: określnik gatunkowy i językowy,

—    poszerzono zasadę wyszczególniania przedmiotów; proponuje się tworzenie samodzielnych tematów w przypadku: nazw etnicznych, nazw korporatywnych, nazw zawodów, nazw tzw. sztucznych (tj. nazw urządzeń seryjnych oznaczanych markami firmowymi, typami fabrycznymi, modelami, nazw ras zwierząt), nazw osobowych fikcyjnych,

—    zmieniono miejsce określnika formalnego w haśle — przesunięto go na koniec,

—    zmieniono formę określnika chronologicznego — może nim być każda data, wyrażana w postaci cyfr arabskich,

—    przyjęto szeregowanie wynikające z kolejności alfabetycznej tematów; tym samym zrezygnowano z uwzględniania typów tematów i określników,

—    wprowadzono uściślenia terminologiczne, zgodnie z terminologią stosowaną obecnie w teorii języków informacyjno-wyszukiwawczych.