369584783

METODYKA OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWEGO 247

z podstawowych różnic między katalogiem Biblioteki Gdańskiej PAN a katalogami innymi bibliotek.

O k r e ś 1 n i k i nie są uogólnione. Trudno powiedzieć, ile ich jest, ponieważ nie ma osobnego wykazu; są one rejestrowane wraz z tematami, przy których występują. Z dużym prawdopodobieństwem można uznać, że katalog wykorzystuje określniki ogólne podane w Słowniku J. Kossonogi (ok. 350), a oprócz tego stosuje określniki własne, najczęściej o wąskim zakresie, charakterystyczne dla pojedynczych tematów, np.: AKTORZY —charakteryzacja, EMIGRANCI — asymilacja, LUDNOŚĆ — przyrost, POLACY — opinie amerykańskie.

Są to określniki, które mają najbardziej adekwatnie wyrazić aspekt danego przedmiotu. Ale stosowanie ich stwarza niebezpieczeństwo bliskoznaczności, a co za tym idzie podziału materiału, np.: CZŁOWIEK — ekologia, CZŁOWIEK — wpływ klimatu, CZŁOWIEK — wpływ środowiska. Tak szczegółowe określniki ogólne rzadko spotykane są w innych katalogach.

Podobnie jak u A. Łysakowskiego, przyjęto określniki gatunkowe i językowe, brane pod uwagę przy szeregowaniu, np.:

LITERATURA

LITERATURA ludowa

LITERATURA — marksizm

LITERATURA masowa

W większości katalogów hasła typu: LITERATURA LUDOWA, LITERATURA MASOWA, traktowane są jako samodzielne tematy wielowyrazowe, szeregowane w osobnych ciągach.

Przy tematach geograficznych zastosowano tylko określniki formalne oraz takie, które wyrażają aspekt historyczny lub geograficzny, np.:

POLSKA

a (inne państwa)

album

bibliografia

geografia

geografia fizyczna

opinie

Jako określniki geograficzne stosowane są nazwy nie tylko kontynentów i krajów, ale także nazwy miast, regionów, wsi itp. Występowanie wszelkich nazw miejscowych w charakterze określników spotykane jest w wielu metodykach opracowania przedmiotowego za granicą¹⁰. Można chyba nawet uznać, że ograniczenia wprowadzone w tym zakresie przez A. Łysakowskiego są odosobnione, chociaż nie pozbawione racji.

Warto też wspomnieć o określniku „historia”. Został on zredukowany na rzecz odpowiednich określników chronologicznych; zostawiono go tylko w przypadkach, gdy odróżnia on teksty od opracowań historycznych, np.: LITERATURA polska — XX w. (teksty), LITERATURA polska — historia — XX w. (opracowanie historycznoliterackie).

^1# Na przykład w Związku Radzieckim, Czechosłowacji, do pewnego stopnia stosuje to także Biblioteka Kongresu.