369584784

248 ARTYKUŁY

W katalogu Biblioteki Gdańskiej PAN spotyka się też określniki, które można nazwać opisowymi¹¹ (termin taki nie funkcjonuje w metodyce polskiej, może dlatego, że zjawisko to ma charakter marginesowy), np.: MICKIEWICZ ADAM — wpływ na literaturę czeską.

Katalog przewiduje hasła przedmiotowe krótkie, składające się z tematu i jednego lub dwóch określników, aczkolwiek zdarzają się też hasła złożone z wielu elementów. Budowa hasła różni się tym od proponowanej przez A. Łysakowskiego, że określnik formalny przenoszony jest na koniec, po wszystkich określni-kach treściowych. Dla jednego dokumentu stosuje się 2-3 hasła.

Odsyłacze całkowite występujące w katalogu Biblioteki Gdańskiej mają nieco odmienną postać. Oprócz odsyłaczy, które można określić jako klasyczne, kierujących od tematów szerszych do węższych zakresowo są odsyłacze kierujące od tematu z określnikiem do tematu utworzonego z określnika, np.: LITERATURA — cierpienie zob. CIERPIENIE, ŻYDZI — święta zob. ŚWIĘTA żydowskie. Odsyłaczy o takiej postaci raczej nie spotyka się w innych katalogach.

Przedstawione tu odmienności opracowania przedmiotowego w Bibliotece Gdańskiej nie wyczerpują zagadnienia. Są to tylko obserwacje dające jednak wyobrażenie o różnicach w stosunku do propozycji A. Łysakowskiego. Nie zamierzamy oceniać tej koncepcji w kategoriach „lepsza — gorsza", wydaje się jednak, że przynajmniej niektóre rozwiązania zasługują na uwagę i można będzie je przejąć do opracowywanej instrukcji.

4. ZAŁOŻENIA METODYCZNE INSTRUKCJI TEMA TO W A NI 4 l KATALOGU PRZEDMIOTOWEGO

Instrukcja tematowania powstaje jako efekt pracy Komisji ds. Katalogu Rzeczowego przy ZG SBP. Przede wszystkim ma dać weryfikację i uzupełnienie podręcznika A. Łysakowskiego. Celowość podjęcia takiej pracy potwierdziła przeprowadzona ankieta a także doświadczenia innych krajów — w ciągu ostatnich lat powstały takie instrukcje lub normy w Czechosłowacji, Francji, RFN¹². Istotnym argumentem są także postulaty ujednolicenia opracowania rzeczowego pojawiające się na łamach czasopism w związku z automatyzacją procesów bibliotecznych i bibliograficznych.

Potrzeba zmian postanowień A. Łysakowskiego wynika z ogólnych tendencji rozwoju języków informacyjno-wyszukiwawczych oraz doświadczeń 40-letniej praktyki opracowania przedmiotowego w polskich bibliotekach uniwersalnych, a także w jakimś stopniu z wymogów (ale i możliwości) stawianych językowi haseł przedmiotowych przez automatyzację.

Planowana instrukcja składać się będzie z dwóch części: 1) metodycznej dotyczącej tworzenia charakterystyk wyszukiwawczych dokumentów w języku haseł przedmiotowych (analiza dokumentu, forma jednostek leksykalnych, budowa

Tego typu określniki częste s* w metodyce radzieckiej.

Rt gcln fur den Schlagwortkatalog RSWK. Entwurf. Bearb. von der Kommission des Deutschen Bibliotheksinsti-tuts fur Sacherschliessung. Berlin 1982. — Regeln fńr den Schlagwortkatalog. „Erlanger Regelwerk*’. Im Auftrage der Universitatsbibliothck Erlangen-Numbcrg bearb. von A. Stahlin unter Mitwirkung von R. Poił. 4., neubearb. Aufl. Mun-chen 1977. — ĆSN 01 0188 — 1982 Tvorba pfedmitovyh haseł (rec. zob. „Pr2. Blbl.” 1986 z. 2 s. 226-233). — Daniela Sil-źovś: Predmctove heslo a budowanie predmetov eho katalogu. Martin 1985.