CCF20090831070

116 ŚwiadtmoSó

[i. Przedmiot pewności zmysłowej]

Różnica między istotą a przykładem, między tym, co bezpośrednie, a tym, co zostaje zapośredniczone, nie pochodzi jedynie od nas. Zawarta jest ona także w samej pewności zmysłowej i dlatego rozpatrywać ją tu należy w tej postaci, w jakiej występuje ona w zmysłowej pewności, a nie tak, jak została przez nas dopiero co określona. W pewności zmysłowej jedno zostaje założone (gesetzt) jako coś, co po prostu bezpośrednio istnieje, jako istota, mianowicie przedmiot; drugie zaś jako coś, co jest nieistotne i zapośredniczone, jako coś, co istnieje w niej nie samo w sobie (an sich), lecz dzięki czemuś innemu: Ja, wiedza, która wie o przedmiocie tylko dlatego, że on istnieje i która może występo-si wać, a może też nie występować. Przedmiot natomiast istnieje i jest prawdą i istotą. Istnieje niezależnie od tego, czy jest poznawany, czy nie. Istnieje nawet wtedy, gdy nic się o nim nie wic. Wiedza natomiast nie istnieje, kiedy nie istnieje przedmiot.

Wobec tego musimy zająć się przedmiotem i rozpatrzyć, czy w samej pewności zmysłowej przedmiot jest rzeczywiście istotą, rzeczywiście tym, za co pewność zmysłowa go podaje. Czy jego pojęcie, to mianowicie, że ma on być istotą, odpowiada sposobowi, w jaki występuje on w pewności zmysłowej. W tym celu nie musimy w naszych rozważaniach dociekać tego, jakim jest przedmiot naprawdę; wystarczy rozpatrzyć go tylko w tej postaci, w jakiej występuje on w pewności zmysłowej.

A więc do niej, do pewności zmysłowej, należy się zwrócić z pytaniem; Czym jest owo „to oto“ (das Diese) ? Jeśli rozpatrywać je będziemy w podwójnej postaci

jego bytu, jako to, co jest teraz, i jako to, co jest tu, to dialektyka w tym bycie zawarta przybierze postać równie zrozumiałą jak ono samo. Na pytanie: Czym jest „teraz", odpowiemy np.: Tym, co „teraz", jest noc. Aby przekonać się, jaka jest prawda tej pewności zmysłowej, wystarczy uciec się do prostego doświadczenia. Zapisujemy tę prawdę. Prawda nie może nic stracić na swej prawdziwości ani przez zapisanie, ani przez to, że się ją nadal zachowuje. Jeśli zaś teraz, w tej oto godzinie południowej przyjrzymy się znowu tej prawdzie zapisanej, będziemy musieli stwierdzić, że jakoś się ulotniła.

To „teraz", które jest nocą, zostaje w jakiś sposób zachowane, tzn. potraktowane tak, jak gdyby było tym, za co pewność zmysłowa je podaje, tzn. czynił, co istnieje; ale okazuje się, że jest ono raczej czymś nieistniejącym. „Teraz" jako takie wprawdzie pozostaje, ale jako coś, co nie jest już nocą. Również w stosunku do dnia, którym jest ono obecnie, jest ono czymś, co także nie jest dniem, to znaczy, jest w ogóle czymś negatywnym. „Teraz", które utrzymuje się nadal, nie jest więc czymś bezpośrednim, lecz czymś zapośredni-czonym. Zostaje ono bowiem określone jako takie „teraz", które trwa i utrzymuje się dzięki temu, że coś innego, mianowicie dzień i noc, nie istnieje. Przy tym wszystkim jest ono jeszcze nadal, jak przedtem, niezłożonym prostym „teraz" i w tej swojej prostej nie-złożoności jest obojętne w stosunku do wszystkiego, co się przy nim jeszcze rozgrywa¹. Tak jak noc i dzień nie stanowią jego bytu, tak i określenie „teraz" nie 82

1

Co się przy nim jeszcze rozgrywa — was noch bei ihm herspielt; por. wyżej przypis do str, 115.