3760885181

Część II

Ogólna charakterystyka gospodarki

Rozdział 2. Pojęcie gospodarki

Gospodarka jest strukturą, w ramach której ludzie wykorzystują ograniczone zasoby, aby zaspokoić różnorodne potrzeby. W tym celu wytwarzają różnorodne dobra i usługi, a następnie dzielą i wymieniają je między sobą. Mówiąc o gospodarce, mamy zazwyczaj na myśli przemysł, rolnictwo oraz handel.

Wymienione procesy odbywają się w ramach określonego porządku prawnego, który określa prawa własności oraz reguły gry ekonomicznej. Prawa własności stanowią, kto jest właścicielem czynników wytwórczych oraz dóbr, a także jakie prawa przysługują ich właścicielowi. Stanowią, że właściciel może swobodnie dysponować swoją własnością. Może przedmiot należący do niego sprzedać, udostępnić do nieodpłatnego lub odpłatnego użytkowania, podarować a także zniszczyć. W tym ostatnim przypadku dozwolone są tylko takie sposoby zniszczenia, które nie zagrażają innym. Prawa własności stanowią również, że korzyści pochodzące z własności przynależą do właściciela w myśl zasady „kogo drzewo tego owoc”. Wreszcie stanowią, że właściciel będący osobą fizyczną może swoją własnością dysponować również po śmierci poprzez testament. Natomiast „reguły gry” to regulacje dotyczące: tworzenia i likwidacji przedsiębiorstwa, zasady zawierania umów, stosunki między pracownikami i przedsiębiorstwami, ochrony interesów konsumentów oraz zasady rozliczeń z państwem.

Mówiąc o gospodarce, należy wyróżnić podejmujących decyzje oraz mechanizm koordynujący. Z makroekonomicznego punktu widzenia tradycyjnie przyjęto wyróżniać trzy grupy podejmujących decyzje. Są nimi: sektor gospodarstw domowych, sektor gospodarczy oraz sektor rządowy. W skład gospodarstw domowych wchodzą wszystkie gospodarstwa domowe zarówno jedno-jak również wieloosobowe. Celem każdego z nich jest zaspokojenie potrzeb. Osiągnięciu tego celu służy szereg podejmowanych przez nie decyzji. Najważniejsze z nich dotyczą oferowanej - sektorowi gospodarczemu i rządowemu - ilości pracy o określonej strukturze i kwalifikacjach. W ramach tego sektora część gospodarstw domowych podejmuje ponadto decyzje dotyczące sprawy czy i ile oszczędzać. W obrębie sektora gospodarstw domowych podejmowane są również decyzje dotyczące rozmiarów i struktury popytu na dobra i usługi.

Sektor gospodarczy to ogół przedsiębiorstw, które kierując się motywem zysku, wytwarzają dobra i usługi. W sektorze tym podejmowane są trzy grupy decyzji. Po pierwsze: jakie dobra i usługi oraz w jakich ilościach wytwarzać. Po drugie: przy pomocy jakich metod technicznych je wytwarzać i po trzecie: z czego je wytwarzać. Tak więc w ramach tego sektora zapadają decyzje dotyczące podaży wytwarzanych dóbr i usług, popytu na czynniki wytwórcze oraz techniki wytwarzania.

Ostatni z sektorów - sektor rządowy - to ogół instytucji rządowych i samorządowych. Celem tego sektora jest dostarczanie dóbr publicznych. Obejmują one wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, oświatę

15