3760885182

i naukę, służbę zdrowia oraz pomoc społeczną. Dostęp do nich jest bezpłatny lub częściowo odpłatny. W obrębie tego sektora są podejmowane decyzje dotyczące tego, jakie dobra publiczne dostarczyć i w jakiej ilości, które z tych dóbr będą wytwarzane przez sektor prywatny, a które będą wytwarzane w przedsiębiorstwach publicznych. W obrębie tego sektora podejmowane są również decyzje dotyczące popytu na pracę. Rząd podejmuje także decyzje dotyczące podatków. Dotyczą one kwestii: kogo i co opodatkować oraz w jakiej wysokości opodatkować. Sektor ten decyduje również o rodzajach transferów i ich wysokości.

Należy zauważyć, że wybory dokonywane przez poszczególne grupy podmiotów niekoniecznie są zbieżne. Gospodarstwa domowe dostarczają pewną ilość pracy o określonych kwalifikacjach, a przedsiębiorstwa pragną zakupić niekoniecznie taka samą ilość i jakość pracy. To samo dotyczy dóbr i usług. Podejmowane przez gospodarstwa domowe decyzje dotyczące rozmiarów i struktury popytu na dobra i usługi niekoniecznie muszą być zgodne z decyzjami przedsiębiorstw dotyczących rozmiarów i struktury podaży tych dóbr i usług. Dotyczy to również dóbr publicznych. Ich ilość i struktura niekoniecznie musi być zgodna z oczekiwaniami społecznymi. Ten brak zgodności powoduje, że występuje konieczność istnienia mechanizmu koordynującego. Istnieją dwa mechanizmy, które prowadzą do koordynacji wyborów podejmowanych przez różne podmioty. Jeden to mechanizm nakazowy, a drugi to mechanizm rynkowy. Mechanizm nakazowy jest metodą określania ile, jak i dla kogo opartą o autorytet panującego - takiego jak król, dyktator lub rządząca partia. Natomiast drugim mechanizmem jest rynek. Mówiąc o rynku, myślimy zazwyczaj o tysiącach różnych rynków.

Z punktu widzenia makroekonomicznego ogół rynków agregujemy w trzy grupy wyróżniając: rynek dóbr i usług, rynek czynników wytwórczych oraz rynek finansowy. Na rynku dóbr i usług gospodarstwa domowe zgłaszają popyt na dobra, a przedsiębiorstwa dostarczają ich podaży. W przypadku rynku czynników wytwórczych - podaży dostarczają gospodarstwa domowe, a popyt na czynniki wytwórcze zgłaszają przedsiębiorstwa oraz rząd. Najważniejszym segmentem tego rynku jest rynek pracy, ponieważ większość gospodarstw domowych dysponuje jedynie pracą. Ostatni z rynków, rynek finansowy, dostarcza podaży oszczędności pożyczkobiorcom. Dostarczycielami podaży oszczędności są gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i ewentualnie państwo, jeżeli dysponuje nadwyżką dochodów nad wydatkami. Przy czym głównym dostarczycielem oszczędności są gospodarstwa domowe. Co prawda większość gospodarstw domowych dysponuje relatywnie niewielkimi oszczędnościami lecz ich duża liczba powoduje, że suma dostarczanych przez nie oszczędności jest duża. Natomiast oszczędności poszczególnych przedsiębiorstw są względnie duże lecz ilość przedsiębiorstw w porównaniu z ilością gospodarstw domowych jest dużo mniejsza. W rezultacie suma oszczędności gospodarstw domowych przewyższa sumę oszczędności przedsiębiorstw. Państwo dostarcza oszczędności wyjątkowo, gdy jego wydatki są mniejsze od dochodów. Sytuacja taka ma miejsce bardzo rzadko. Pożyczkobiorcami, a więc zgłaszającymi popyt na pożyczki są przedsiębiorstwa, państwo, a także gospodarstwa domowe.

Gospodarkę przyjęto dzielić na gospodarkę zamkniętą i na gospodarkę otwartą. Pierwsza z nich to gospodarka nie mająca powiązań z gospodarkami innych krajów. Cechuje ją autarkia czyli samowystarczalność. Natomiast gospodarka otwarta jest

16