3784494891

18 Katarzyna Appelt

Waldemar Frąckowiak podkreśla się potrzebę „(...) poszukiwania paradygmatów miękkich, nawet eklektycznych, odwołujących się do różnych nauk, w nich odnajdujących bogactwo i zróżnicowanie. Tworzy to nową przestrzeń poszukiwań, zachętę do asymilacji starych i nowych paradygmatów, do uwzględniania najnowszych ustaleń finansów behawioralnych i neuropsycholo-gii”¹.

Magdalena Swacha-Lech przekonuje, iż „bezdyskusyjna wydaje się (...) słuszność wskazanej przez naukowców koncepcji dokonania także zmian za pomocą wzbogacania doty chczasowych założeń. Zarówno finanse behawioralne, jak i neurofinanse realizują założenie, że w celu dokładnego poznania coraz bardziej złożonych zjawisk ze świata finansów należy niejako wyjść poza naukę finansów, poza ekonomię, otworzyć się na inne nauki społeczne (...)”¹².

Odmienne stanowisko zajmuje m.in. Ryszard Szewczyk. Proponuje on odrzucenie obowiązującego paradygmatu i przyjęcie nowych założeń w ekonomii. Podkreśla konieczność powrotu do indywidualizmu metodologicznego. Autor przekonuje, iż „(...) od badacza zjawisk społecznych można żądać co najwyżej, by pamiętał o zasadzie metodologicznego indywidualizmu, jako poważnym i pożądanym wzorcu, ideale, do którego możliwie najpełniejszego osiągnięcia należy dążyć. (...) Uczony nie może flirtować z podejrzanymi duchami zbiorowości i nieosobowymi silami ekonomicznymi”¹ . Autor sprzeciwia się przenoszeniu na grunt nauk społecznych metod z nauk przyrodniczych. „O żadnym przedmiocie nauk przyrodniczych nie można powiedzieć, że jest świadomym i podejmującym decyzje podmiotem”¹⁴. Rozwinięciu niniejszej koncepcji poświęcony zostanie następny rozdział pracy.

Ekonomia jako nauka o ludzkim działaniu

Wydaje się, że punktem wyjścia do sformułowania założeń nowego paradygmatu w ekonomii powinien być powrót do refleksji nad przedmiotem badań tej dyscypliny naukowej. I tutaj warto sięgnąć do dorobku Ludwiga von Misesa. Ludwig von Mises (1881-1973) w swojej rozprawie Ludzkie działanie, Traktat o ekonomii napisał: „Ekonomia jest najmłodszą z nauk. (...) Odkrycie reguł rzą-

1

   W. Frąckowiak: Od „starych” do „nowych” paradygmatów nauk o finansach. Zeszyty Naukowe nr 144. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Poznań 2010, s. 92.

¹²    M. Swacha-Lech: Homo oeconomicus a homo neuropsychologicus jako element dyskusji o nowym paradygmacie finansów. Zeszyty Naukowe nr 144. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Poznań 2010, s. 7.

¹³    R. Szewczyk: W sprawie fundamentu teorii finansów. Zeszyty Naukow e nr 144. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Poznań 2010, s. 25.

¹⁴    Ibid.