3784495675

Międzynarodowe analizy porównawcze wymagają przyjęcia wspólnej metodologii statystycznej. Ogólne założenia takiej metodologii i prezentacji statystycznej zostały ustalone w formie Międzynarodowej Konwencji dotyczącej statystyk gospodarczych, przyjętej w Genewie 14 grudnia 1928 r. przez większość państw Europy oraz Brazylię, Egipt i Japonię. Po II wojnie światowej prace w tym kierunku były prowadzone przez Departament Statystyki ONZ. Pierwszym efektem tych prac było opracowanie w 1953 r. Systemu Rachunków Narodowych (System of National Accounts). Druga wersja została opublikowana w roku 1968 jako SNA 68.

W końcu lat 80-tych do prac nad kolejną wersją SNA włączyły się inne organizacje międzynarodowe. W rezultacie w 1993 r., Departament Statystyki ONZ, Eurostat - biuro statystyki Komisji Europejskiej Unii Europejskiej, Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Bank Światowy, uzgodniły i wspólnie opublikowały aktualną wersję Systemu Rachunków Narodowych, nazywaną w skrócie SNA 93 (por. 3.1).

W 1995 r. Eurostat opracował wersję systemu rachunków obowiązującą kraje członkowskie UE, która precyzuje i rozszerza niektóre zapisy SNA 93. Jest to Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych (European System of National and Regional Accounts) nazywany ESA 95 (por. 3.2). Jest bardziej niż SNA dostosowany do potrzeb UE, zwłaszcza do analizy informacji statystycznych służących podejmowaniu decyzji w zakresie realizacji programów wspólnotowych, w tym regionalnych. Własne zasady rachunków narodowych Wspólnoty Europejskie miały zresztąjuż wcześniej (ESA 70 i ESA 79).

Ani SNA 93 ani ESA 95 nie przedstawiają wprost definicji długu publicznego. Obydwa dokumenty ustalają klasyfikacje kategorii ekonomicznych i zasady rachunkowości dotyczące głównie przepływów finansowych. Transakcje finansowe między jednostkami instytucjonalnymi wpływają na stan ich aktywów i pasywów, zmieniając odpowiednio stan wierzytelności i zobowiązań poszczególnych sektorów i podsektorów gospodarki. Zakres podmiotowy długu publicznego wynika ze zdefiniowania zakresu sektora finansów publicznych, a zakres przedmiotowy długu publicznego ze zdefiniowania zakresu wierzytel-ności/zobowiązań. W przypadku rachunków sektora władz publicznych (finansów publicznych), ze względu na jego specyfikę, zakresy te są dodatkowo sprecyzowane w - przedstawionych poniżej - podręcznikach wyjaśniających stosowanie SNA 93 albo ESA 95. Należy jednak podkreślić, że termin „dług publiczny” jest powszechnie używanym skrótem dla określenia długu publicznego brutto, tzn. bez odejmowania wierzytelności od sumy zobowiązań. W analizach stanu sektora finansów publicznych znacznie rzadziej oblicza się i publikuje dług publiczny netto (suma zobowiązań minus suma wierzytelności).

Dla aktualnie obowiązującego zakresu długu publicznego w państwach UE ważne było ustalenie w 1993 r. tzw. kryteriów z Maastricht i towarzyszącej im definicji zakresu przedmiotowego długu publicznego. Kryteria z Maastricht zmniejszają zakres przedmiotowy długu publicznego w stosunku do metody opartej o SNA 93 i o ESA 95 (por. 3.3).

13