Łukasz Sulkowski w naukach o zarządzaniu stanowiącego mariaż pojęć i metod zaczerpniętych z nauk humanistycznych i społecznych z dyscyplinami ekonomicznymi.
Wieloznaczność pojęcia kultury oraz inspiracja płynąca z różnych dyscyplin naukowych powodują, że zarządzanie międzykulturowe jest wąsko wyspecjalizowanym obszarem badań, który jednak opiera się na różnych, niewspółmiernych paradygmatach. Badacze wywodzący się z nurtu funkcjonalistycznego w socjologii kultury, antropologii i zarządzaniu postrzegają kulturę jako zmienną zależną, którą można kształtować zarówno w organizacjach jak i w społeczeństwie. Z tego punktu widzenia kultura organizacyjna podlega kontroli i może być traktowana jako instrument zarządzania. Interpretatywiści związani przede wszystkim z socjologią humanistyczną, antropologią kulturową i lingwistyką traktują kulturowy kontekst zarządzania przez pryzmat aktu działania symbolicznego. M.J. Hatch proponuje opis kultury jako dynamicznego procesu kreowania artefaktów, symboli, założeń i wartości poprzez interpretację i symbolizację1. Problemy wyrastające z analiz kultury symbolicznej takie jak: konstruowanie tożsamości organizacji i jednostek2 oraz antropologia życia codziennego, słowa i języka znajdują coraz szersze odbicie w zarządzaniu3. Krytyczny nurt zarządzania (Critical Management Studies), wyrastający z neomarksizmu i postmodernizmu, ma ambicje demaskatorskie prowadzące do zakwestionowania pozornie „obiektywnego” i „naturalnego” statusu fundamentów zarządzania np. porządku organizacyjnego, władzy kierowniczej, instytucji, praktyk i tożsamości menedżerskiej4. Kontekst kulturowy to przede wszystkim kanwa władzy organizacyjnej, która okrywa praktyki dominacji i przemocy symbolicznej związane ze sprawowaniem władzy. Kluczowe dla wyboru paradygmatu rozumienia kultury w zarządzaniu międzykulturowym jest stanowisko poznawcze zorientowane w większym stopniu na uniwersalizm albo relatywizm wartości kulturowej. Funkcjonaliści odwołują się zazwyczaj do uniwersalistycznych wyjaśnień kontekstu kultury, podczas gdy interpretatywiści oraz przedstawiciele nurtu krytycznego są częściej relatywistami.
Zarządzanie międzykulturowe rozwija również praktyczne zastosowania związane z zarządzaniem w warunkach wielokulturowych. Oprócz wspomnianych tutaj nurtów: interpretatywnego i krytycznego, wzrasta również znaczenie zarządzania różnorodnością (diversity management) oraz zarządzania tożsamością organizacyjną (organizational identity).
Życzę Państwu inspirującej lektury.
1/2010(142)
M.J. Hatch, The Dynamics of Organizational Culture, “Academy of Management Review”, nr 18,1993.
Organizational Identity, red. M.J. Hatch, M. Schultz, Oxford Universiy Press, 2004.
Text/Work. Representing Organization and Organizing Representation, red. S. LinstedRoutledge, London-New York, 2003.
Alvesson, M and Willmott, H (eds) (2003) Studying Management Critically. London: Sagę.
ORGANIZACJA I KIEROWANIE