3784498796

Kontrola podaży pieniądza jako strategia polityki antyinflacyjnej 17

stabilność mnożnika. Wskaźniki w nim występujące zależą od wielu czynników rynkowych, na które bank centralny nie ma bezpośredniego wpływu. Oznacza to, że może się on zmieniać prawie dowolnie, co wyklucza precyzję działań monetarnych. Zmiany zachodzące na rynkach finansowych powodują, że bank centralny może oddziaływać efektywnie jedynie na krótkoterminowe stopy procentowe rynku pieniężnego¹⁹. Są więc one instrumentami najbardziej elastycznymi we wpływaniu na podaż pieniądza. Należy jednak pamiętać, że także ich skuteczność może nie być zbyt duża. Kanał transmisji zmian stóp procentowych na zmiany podaży pieniądza jest wyjątkowo wieloetapowy. Ewentualne zakłócenia pojawiające się na każdym etapie mają charakter trudny do przewidzenia, gdyż na decyzje podmiotów gospodarczych wpływa wiele czynników o zmiennym natężeniu.

Nadal kluczowe jest więc pytanie: czy bank centralny może samodzielnie w pełni kształtować podaż pieniądza? Monetaryści i nowi klasycy odpowiedzą na to pytanie twierdząco uważając, że jest ona egzogeniczna. Dzisiaj większość ekonomistów jest przekonana, że podaż pieniądza jest kategorią raczej endogeniczną. Uważa się, że wielkościami, które całkowicie kontroluje bank centralny, są tylko instrumenty polityki pieniężnej. Dlatego kluczową sprawą jest poznanie wpływu parametrów egzogenicznych na wielkości endogeniczne. Mimo konstruowania wielu rodzajów modeli dla określania podaży pieniądza, dokładny mechanizm nadal nie jest znany. Wynika to z jego złożoności oraz zmienności.

Siła związku ilości pieniądza i inflacji jest uzależniona od przyjętej miary agregatu pieniężnego. Bank centralny, dążąc do zwiększenia skuteczności swoich działań, korzystając z ilościowej teorii pieniądza, musi tak skonstruować tę miarę, aby najlepiej odpowiadała rzeczywistości, w której funkcjonuje. Rozwój instrumentów finansowych wymusza wprowadzanie coraz szerszych agregatów. Dodatkową trudnością jest zacieranie się czytelności kategorii pieniężnych. Gwałtowny rozwój i liberalizacja rynków finansowych spowodowały pojawienie się substytutów pieniądza, łączących w sobie cechy różnego rodzaju agregatów monetarnych. Charakteru takiego nabrały zarówno instrumenty rynku pieniężnego, jak i różnego rodzaju certyfikaty depozytowe, papiery komercyjne oraz jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, szczególnie w funduszach rynku pieniężnego. Rozwój instrumentów pochodnych przyczynił się w jeszcze większym stopniu do dalszego zatarcia granic między poszczególnymi miarami pieniądza oraz rynkiem pieniężnym i kapitałowym. Za pomocą instrumentów pochodnych można bowiem tak modyfikować instrumenty rynku kapitałowego, że nabierają one cech depozytów bankowych²⁰.

¹⁹    A. Sławiński, Rozwój rynków instrumentów pochodnych a polityka pieniężna banku centralnego, „Bank i Kredyt”, Nr 9/1997.

²⁰    Ibidem.