Kontrola podaży pieniądza jako strategia polityki antyinflacyjnej 19
• zaburzenia w podaży pieniądza polegają na zmianach po stronie jego źródeł kreacji. Wzrost akcji kredytowej prowadzi do spadku stóp procentowych, co powiększa popyt globalny i inflację. Likwidacja tych zaburzeń polega na przywróceniu równowagi w zakresie popytu i podaży pieniądza. Może odbywać się to zarówno poprzez dostosowanie podaży pieniądza, jak też zmianę stóp procentowych. Obydwa te działania prowadzą do przywrócenia pierwotnej podaży pieniądza i wyjściowego poziomu stóp procentowych. Wydaje się jednak, że bardziej odpowiednim celem na płaszczyźnie operacyjnej są stopy procentowe,
• szoki podażowe polegają na nieoczekiwanych wzrostach cen surowców, energii, wynagrodzeń przekraczających wzrost wydajności pracy oraz nieurodzaju. Efektem tego jest zazwyczaj zwiększenie poziomu cen i spadek dochodu realnego. Reakcja rynku pieniężnego polega na wzroście popytu na pieniądz w ujęciu nominalnym, co powoduje zwyżkę stopy procentowej i nominalnej podaży pieniądza. Wystąpienie szoku podażowego przynosi krótkookresowy konflikt celów finalnych (inflacja czy dochód). Wpływa to na wybór właściwego zestawu celów pośrednich. Utrzymanie kontroli podaży pieniądza występuje, jeżeli celem banku centralnego jest niska inflacja. Rosnący popyt na pieniądz powoduje wówczas wzrost stopy procentowej. Ostatecznie ograniczony zostanie popyt globalny, co redukuje dochód, eliminując jednocześnie powstanie presji na ceny.
Tabela 1. Wybór celów pośrednich w zależności od spodziewanych zaburzeń
Rodzaj zaburzenia |
Cel pośredni |
Cel operacyjny |
Szok popytowy |
szeroki agregat pieniężny |
pieniądz rezerwowy, wolne rezerwy |
Przesunięcia w strukturze aktywów finansowych |
stopy procentowe |
stopy procentowe |
Zaburzenia w podaży pieniądza |
agregat pieniężny lub stopy procentowe |
stopy procentowe |
Szok podażowy |
agregat pieniężny dla celu inflacyjnego |
pieniądz rezerwowy, wolne rezerwy dla celu inflacyjnego |
stopy procentowe dla celu w postaci realnego PKB |
stopy procentowe dla celu w postaci realnego PKB |
Źródło: E Szpunar, Cele..., op. cit.