3784500939

14 Aleksander Juźwik

Tabela 1. Opieka częściowa RTPD nad dziećmi i młodzieżą w latach 1946-1949

Nazwa zakładu	Liczba zakładów			Liczba podopiecznych
	XI1946	I 1948	I 1949	XI1946	XI1947	I 1949
Punkty opieki nad matką i dzieckiem		10	31		5078
Żłobki i dziecińce	20	17	13		381	580
Izby dworcowe	3	2			8400	1334
Świetlice	39	82			7414
Szkoły	6	6			1945
Punkty dożywiania	7	7			3995
Stacje mleczne	3
Biblioteki		7			1126
Przychodnia lekarska		1			120
Poradnie		8			1780
Centralny Ośr. Higieniczno--Wychowawczy		1			550
Razem	146	290			36868

Źródło: „Jednodniówka RTPD”, 17XI 1946, s. 6; AAN, MPiOS, 322; Sprawozdanie z działalności Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci za rok 1947, k. 10, 22-23, 26-27; AAN, MPiOS, 238, Zestawienie ogólne. Zakłady opieki całkowitej i częściowej wg właścicieli, k. 5.

Analiza tabeli 1 wskazuje na wyraźny wzrost liczby placówek pod nazwą „punkty opieki nad matką i dzieckiem” i wzrost liczby świetlic, do których uczęszczała coraz większa liczba dzieci i młodzieży. Malała zaś liczba dziecińców, które nie spełniały wymaganych przez państwo kryteriów opieki nad dzieckiem. Dane z tabeli 2 wskazują na wyraźny wzrost liczby burs i internatów oraz na stabilizację liczby domów dziecka, których liczba podopiecznych nieznacznie wzrosła.

Dane z obydwu tabel dokumentują proces rozwoju organizacyjnego RTPD, jego stabilizacji w nowych warunkach ustrojowych. Najważniejszym problemem RTPD był brak stałych źródeł dochodu, jego budżet opierał się na doraźnych subwencjach rządowych. Mimo deklaracji politycznych RTPD, iż będzie odciążało budżet państwa w opiece nad dzieckiem, było dokładnie odwrotnie - subwencje państwowe oraz dotacje (przymusowe) instytucji i przedsiębiorstw publicznych stanowiły większość wszystkich wpływów gotówkowych RTPD w 1947 r.⁴⁰ Brakowało odpowiednich pomieszczeń, trudno było je zdobyć, a kosztowne remonty dodatkowo obciążały budżet RTPD. Remontowane były lokale szeroko pojętej Centrali RTPD: kompleks żoliborski przy ul. Felińskiego i zespół willi w Śródborowie

⁴⁰ AAN, MPiOS, 322. Dochody własne stanowiły 42% całości wpływów RTPD, a subwencje państwowe i innych instytucji publicznych ok. 50%. Szerzej na ten temat poniżej.