Nowa gospodarka
■ globalizacja
■ informatyzacja
■ różnorodność kulturowa • orientacja na klienta
■ zmiany popytu na rynku pracy
rysunku 1 przedstawiono główne czynniki warunkujące zachowania pracowników.
Rysunek 1. Wpływ organizacji na zachowanie pracownika
cele 1 organizacji f* |
zachowanie pracownika |
J poziom realizacji \ celów organizacji |
cele pracownika | " |
poziom realizacji ■j celów pracownika | |
/ |
| |
\ |
umiejęt- |
motywacja |
środowisko pracy |
organizacja
Źródło: R. Karaś, Teorie motywacji w zarządzaniu, wyd. AE w Poznaniu 2003, s. W.
Aby sprostać wyzwaniom, jakim muszą stawić czoło współczesne przedsiębiorstwa (na rysunku 2 przedstawione zostały typowe czynniki występujące
Rysunek 2. Wyzwania dla zarzgdzania zasobami ludzkimi we współczesnej gospodarce, które wpływają na ład organizacyjny przedsiębiorstw oraz na miejsce i role zatrudnionych w nim pracowników), nie wystarczy konkurować z wykorzystaniem tradycyjnych czynników, takich jak koszty, nowe technologie, systemy produkcji i dystrybucji czy cechy produktów, lecz należy sięgać po czynniki o charakterze organizacyjnym, takie jak szybkość działania, elastyczność, zdolność szybkiego uczenia się, wysokie kompetencje pracowników. Potrzeba rozwijania tych czynników stanowi szansę określenia nowej roli funkcji personalnej i podniesienia jej rangi w organizacji.
Zmieniają się zasady postrzegania ludzi pracujących w firmie, zmienia się w związku z tym także stosunek do sprawy motywowania działań pracowniczych. Epoka, w której elastyczność w wyznaczaniu celów jest elementarnym obowiązkiem każdej firmy, wymaga ciągłego rozwijania umiejętności pracowników - nie tylko kwalifikacji czysto fachowych, lecz także możliwości przyjmowania nowych postaw czy wartości. Coraz szersze poparcie zdobywa reguła postępowania, w myśl której pracodawca powinien przyjmować wobec zatrudnionych postawę aktywną i inspirującą, nie tylko odpowiadając na już istniejące potrzeby, ale i motywując pracowników do działań na rzecz celów firmy. Poprzez uruchamianie nowych motywacji, kreować nowe potrzeby pracownika, poszerzać jego zakres zainteresowań i zwiększać tym samym zasięg skutecznych bodźców motywacyjnych.
W niektórych firmach występuje stosunkowo nowe zjawisko, jakim jest deprecjacja pieniędzy jako rekompensaty za trudy związane z wykonaniem pracy. Perspektywa podwyższania i tak już wywindowanych zarobków nie stanowi dla pracowników atrakcyjnej oferty motywacyjnej. Ważną potrzebą, która może być zaspokajana z pozytywnym skutkiem motywacyjnym, jest niewątpliwie potrzeba poszerzania swoich horyzontów i umiejętności.
Nowa organizacja
■ kapitał intelektualny
■ kluczowe kompetencje • ograniczanie hierarchii
■ nowe przywództwo
■ elastyczne stosunki pracy
■ nowe systemy ZZL
Nowy pracownik
■ pracownik wiedzy
■ mniejsza stabilność zatrudnienia
■ nowa kariera
■ praca w zespole
■ radzenie sobie ze stresem
■ równowaga praca - życie prywatne
Źródło: A. Pocztowski, Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa 2003, s. 43.
13
październik 2005