niezmiernie ważny dla życia na Ziemi. Bez obecności gazów cieplarnianych średnia temperatura Ziemi byłaby o około 33 °C niższa i wynosiłaby -15 °C, a Ziemia, zamiast tętniącą życiem planetą, byłaby lodową pustynią.
Planeta Ziemia otoczona jest gazową powloką - atmosferą.
Jej szczególny skład jest podstawą całego życia na Ziemi. Powietrze, którym oddychamy składa się w obrębie dwóch dolnych sfer w około 99% z azotu i tlenu, dochodzi do tego para wodna o łatwo zmiennym stężeniu (0-4%). Gazy, których udział w atmosferze wynosi mniej niż 1 % nazywa się gazami śladowymi. Należą tutaj gazy szlachetne - argon, hel i neon, metan, ozon, i około 0,038% dwutlenku węgla. Także nieznaczne ilości innych gazów jak dwutlenek siarki oraz tlenki azotu mogą pojawiać się przy wybuchach wulkanów, jaki wskutek zanieczyszczenia powietrza spowodowanego działalnością człowieka.
Obecne w atmosferze metan, ozon, dwutlenek węgla, tlenek azotu, para wodna oraz freony i halony (dwa ostatnie to gazy nienaturalne dla atmosfery, znalazły się w niej w wyniku działalności człowieka) określane są mianem gazów cieplarnianych (szklarniowych). Gdy energia słoneczna w postaci krótkofalowego promieniowania przechodzi przez atmosferę ziemską i dociera do powierzchni, spora jej część jest odbijana. Teraz, już w postaci długofalowego promieniowania cieplnego (czyli ciepła),„ucieka" w kosmos. Gazy cieplarniane stanowią barierę zatrzymującą część tego promieniowania w atmosferze, a proces ten określany jest jako efekt cieplarniany. Choć określenie to budzić może negatywne skojarzenia i często przedstawiane jest jako coś niepożądanego, musimy pamiętać, że naturalny efekt cieplarniany jest
Jeziora i bujna zieleń na Saharze, lodowce i mroźne stepy w centralnej Europie - dziś trudno wyobrazić sobie, że tak kiedyś wyglądała Ziemia. Klimat od zawsze podlegał długotrwałym wahaniom, nie zawsze był taki, jak dziś. Skąd jednak wiedzieć możemy jak wyglądał klimat wiele setek lat temu, jeszcze zanim skonstruowano precyzyjne urządzenia pomiarowe?
Dane o klimacie zaczęto w Europie zbierać w XVII wieku, w innych częściach świata robi się to jeszcze krócej. Aby dowiedzieć się jaki klimat panował we wcześniejszych epokach, badacze wykorzystują tzw. archiwa klimatyczne, czyli np. obrazy, kroniki historyczne czy nawet księgi rachunkowe cen wina i zboża. Im dalej cofamy się w przeszłość, tym dane te są coraz mniej dokładne, a opisy klimatu przyjmują coraz większy poziom ogólności. Na szczęście tutaj z pomocą przychodzi nam nauka: klimatolodzy mogą uzyskać informacje np.
badając słoje przyrostu drzew, próbki pobrane z wnętrza lodowców, gromadzące się na dnach mórz i oceanów osady czy pyłki roślin, skamieniałości, rafy koralowe.To właśnie dzięki analizie archiwów klimatycznych wiemy np., że około 11 tysięcy lat temu zakończyło się ostatnie zlodowacenie (tzw. zlodowacenie Wisły) i nastąpiło ocieplenie klimatu o 4 - 5 °C. Dane te dostarczają też ważnych wskazówek dotyczących wpływu natury i człowieka na klimat i jednocześnie podstaw do prognozowania jak klimat zmieni się w przyszłości.
W przeszłości klimat zmieniał się w sposób naturalny, a epoki cieplejsze i chłodniejsze następowały jedna po drugiej. Powodowane było to czynnikami ziemskimi (np. przesuwaniem się kontynentów czy zawartością pyłu w atmosferze związaną z działalnością wulkanów) i kosmicznymi (np. zmianami orbity okołosłonecznej Ziemi, cyklami aktywności Słońca).
12 I Znerjin- - poradnik db namów szkól podstawowych i gimnazjalnych