4087490548

z gzymsem i rynną.

Porządek kompozytowy - rzymski, łączący cechy porządku jońskiego i korynckiego; kolumna ustawiona na plincie i profilowanej bazie; ze żłobkowanym trzonem (często dolna część do 1/3 wysokości ozdobiona wewnątrz żłobków laskami), gładkim lub płaskorzeźbionym; kapitel w formie korynckiego kosza z dwoma rzędami liści akantu i czterema parami wolut jońskich oraz często z astragalem i jajownikiem pod echinusem; na belkowanie składał się architraw z fasciae, płasorzeźbiony fryz, profilowany dekoracyjnie ozdobiony gzyms, podtrzymywany przez konsole wolutowe, z kasetonami w spodniej części gzymsu. Stosowany w rzymskich Łukach Tytusa, Septymiusza Sewera i Konstantyna.

Akroterion - architektoniczny element dekoracyjny wieńczący wierzchołek lub/i narożniki frontonu budowli w formie m.in. palmety, ozdobnych liści akantu, przedstawień figuralnych; charakterystyczny dla budowli antycznych.

Antefiks - element architektoniczny wykonany z kamienia lub terakoty w formie dekoracyjnej płyty zasłaniającej pokrycie dachu, znajdujący się na gzymsie bocznych ścian budowli.

Astragal - ozdobny profil z perełkowaniem umieszczany między trzonem, a głowicą kolumny; ornament o formie ciągłej składający się z półwypukłych perełek przedzielonych najczęściej dwoma pałeczkami.

Baza - podstawa kolumny składająca się z części wypukłej - torusa i części wklęsłej - trochilusa. Entazis - lekkie wybrzuszenie trzonu kolumny w ok. 1/3 lub 2/3 jej wysokości. Znaczne w przypadku kolumny doryckiej, nieznaczne w kolumnach jońskich i korynckich.

Fasciae - lekko wysunięta pozioma listwa architrawu w porządku jońskim i korynckim.

Kimation - ornament ciągły, pasowy składający się ze stylizowanych liści; kimation dorycki -często malowany na elemencie profilowanym w formie podciętego wałka połączonego z leżącym pod nim krajnikiem o wklęsłym profilu, z liściami w układzie jeden liść wałka przykrywa dwa liście krajnika; stosowany w podziałach między poszczególnymi częściami belkowania.

Kimation joński (jajownik, wole oczy) - o profilu wypukłym składający się z form owalnych i lancetowatych.

Kimation lesbijski - o profilu wklęsło-wypukłym składający się z ułożonych naprzemiennie listków sercowatych z lancetowatymi.

Krepidoma - naziemna część podstawy świątyni antycznej, najczęściej trzystopniowa.

Metopa - kwadratowa lub prostokątna płyta umieszczana między tryglifami na fryzie belkowania doryckiego (wywodząca się z architektury drewnianej płyta np. terakotowa wypełniająca przestrzeń między zakończeniami belek stropowych) najczęściej z dekoracją reliefową.

Mutulae- płytki podwieszone pod gzymsem w porządku doryckim.

Naos (cella) - główna część świątyni, miejsce, gdzie znajdował się posąg bóstwa; mogła być podzielona kolumnami na nawy.

Opistodomos - pomieszczenie znajdujące się w tylnej części świątyni (naosu), oddzielone od niego murem, otwarte od strony fasady tylnej.

Pronaos ( przedsionek) -

Reguła (regulae) - listwa w formie wąskiej płytki z sześcioma łezkami (guttae) umieszczana pod tenią.

Stereobat - fundament i cokół będące stopniami świątyni.

Stylobat - górny stopień krepidomy.

Tenia - wąska listwa oddzielająca architraw od fryzu w porządku doryckim.

Tryglif- prostokątna płyta z trzema, ostrymi nacięciami (wywodząca się z architektury drewnianej jako zakończenie drewnianej belki stropowej), w architekturze kamiennej umieszczana między metopami i na narożach fryzu, w belkowaniu doryckim pod tenią każdego tryglifu reguła z sześcioma łezkami; umieszczanie tryglifu w porządku doryckim określała tzw. zasada tryglifu -umieszczano je na narożnikach, osi każdej kolumny (tylko nie na narożnych) i na osi interkolumnium.