jakaś Hanka z Barcina wystąpiła w tym roku na procesie w gnieźnieńskim sądzie grodzkim. W 1343 roku właścicielem Barcina był wojewoda brzeski Wojciech z Pakości z rodu Leszczyców. Barcin uzyskał przywilej targowo-jarmarkowy w 1472 roku. Za datę nadania praw miejskich przyjmuje się dzień 12 czerwca 1541 roku. W latach 1560 - 1585 był tu ośrodek Braci Czeskich, którzy prowadzili szkołę. W 1772 roku Barcin liczący 267 mieszkańców przeszedł pod panowanie pruskie. Dynamiczny rozwój gminy jest ściśle związany z występowaniem pokładów wapienia i margli jurajskich, których eksploatację w kamieniołomach Bielaw, Wapienna i Piechcina rozpoczęto w 1860 roku. Trzydzieści lat później liczba mieszkańców miasta pierwszy raz w jego dziejach przekroczyła tysiąc. 4 stycznia 1919 roku wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Barcin został wyzwolony z pod panowania pruskiego.
21 stycznia 1945 r. Barcin został wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej. Przewodniczącym Zarządu Miejskiego został Edmund Reinke. Powołano Komisję Mieszkaniową i Opałową, utworzono milicję oraz Urząd Pośrednictwa Pracy. 20 marca 1945 r. zorganizowano biuro miejskie i dokonano podziału kompetencji. 10 lipca 1945 r. powstał Miejski Ośrodek Zdrowia, którym przez ponad 20 lat kierował doktor Stanisław Krzyś. Powstały spółdzielnie rzemieślnicze. 26 listopada 1946 r. burmistrzem został Władysław Kiliński. W 1950 r. Przewodniczącym Prezydium Rady Miejskiej został Leon Vorberg. W latach sześćdziesiątych odbyło się wiele czynów społecznych, miasto przebudowano i upiększono. Postawiono drugą szkołę podstawową, pawilony usługowe i kilka sklepów. 2 października 1969 r. decyzją ministerstwa utworzono Kombinat Cementowo-Wapienniczy „Kujawy" w Bielawach. Równolegle w Barcinie powstało duże osiedle mieszkaniowe wraz z całą niezbędną infrastrukturą. W kilka lat wzniesiono hotel, restaurację, ośrodek zdrowia, sieć handlową, punkty usługowe, korty tenisowe, przedszkole i żłobek.
Herb miasta był zawsze oznaką samorządu i oznaką reprezentacyjną miasta. Służył przy tym do oznaczania własności miejskiej, a w pierwszym rzędzie figurował na pieczęci miejskiej. Bronisław Czajkowski w Kronice Miasta Barcina napisał: „Herbem miasta jest róża, symbol Św. Wojciecha, umieszczona na jednej z pierwszych pieczęci miasta z 1578 roku. Miarodajnie przyjmuje się, że jest to sześciolistna czerwona róża na białym polu w srebrnych otokach. Inne źródła twierdzą, że herbem była pięciolistna rozeta, względnie sześciolistna na srebrnym polu. Według Huppa i Słupskiego winna to być czerwona róża na białym polu, a zatem w polskich kolorach. Herb z różą używany był jednak do czasów rozbiorowych i jest symbolem św. Wojciecha, patrona miasta, który pieczętował się różą, czyli herbem Poraj".Uchwałą nr 19/90 Rady Miejskiej w Barcinie z 27 lipca 1990 roku w sprawie herbu miasta Barcina ustalono, że jest nim „czerwona róża o sześciu płatkach na białym tle z zielonymi listkami i złotymi otokami". Zapis potwierdzono w Statucie Gminy Barcin przyjętym Uchwałą nr XIII/73/2003 Rady Miejskiej w Barcinie z dnia 25 września 2003 roku.
Na ogólną powierzchnię gminy przypada 68% użytków rolnych. Lasy sosnowe i mieszane zajmują powierzchnię 8%, natomiast grunty pod wodą 2,8%. Struktura ta determinuje rodzaj produktów turystycznych, które można rozwijać na terenie gminy.